Blagoje Marjanović – Moša

Biografija

Blagoje Marjanović – Moša je bio jugoslovenski i srpski fudbaler i trener. Važi za jednog od najboljih srpskih fudbalera. Rođen je 9. septembra 1907. godine u Beogradu, a preminuo je 1. oktobra 1984. godine u istom gradu.

Tokom profesionalne karijere, najviše je igrao u FK BSK i bio je jedan od dvanaestorice fudbalera koji su osvojili treće mesto na Svetskom prvenstvu u Urugvaju. Igrao je na pozicijama centarfora, desnog krila i desnog beka.

Detinjstvo

Blagoje Marjanović Moša je rođen 1907. godine u Beogradu. Mošini roditelji su bili Sofija i Dimitrije koji su, osim njega, imali još četvoro sinova i dve ćerke.

Detinjstvo je proveo u opštini Palilula. Sa drugovima je igrao klikere, a čim su otkrili fudbalsku loptu, kupili su je i nisu se od nje razdvajali.

Klupska karijera

Kao dečak počeo je da trenira fudbal i prvo je nastupao za treći tim podmlatka Jugoslavije. U ovom klubu je igrao od 1920. do 1925. godine. Nakon toga, prešao je u Olimpiju Beograd, gde se zadržao godinu dana. U tom periodu je primio prvu platu koja je iznosila jedan dolar.

Ubrzo je zapao za oko lovcu na talente Radenku Mitroviću koji ga je doveo u Beogradski Sportski Klub (BSK). Moša je bio igrač ovog kluba od 1926. do 1939. godine.

U dresku BSK-a odigrao je 566 utakmica, a postigao ukupno 575 golova. Igrao je na poziciji napadača u tandemu sa desnim krilom Aleksandrom Tirnanićem – Tirketom. Njih dvojica su činili desnu stranu BSK-a i reprezentacije.

Nakon Svetskog prvenstva u Urugvaju, Moša i Tirke su počeli da primaju platu od BSK-a. Moša je zarađivao 1 800 dinara, tj. današnjih 17 dolara, a Tirke 1 500 dinara. Njih dvojica su bili prvi profesionalni fudbaleri u jugoslovenskom prvenstvu. Tek 1935. godine BSK je počeo da plaća i ostale igrače.

Moša je 1939. godina prešao u Čukarički u kome je igrao naredne dve godine.

Njegovu fudbalsku karijeru je prekinuo rat i do 1945. godine je bio u zarobljeništvu u Nemačkoj. Nakon toga je tri godine nastupao za Dinamo iz Pančeva.

Klupsku karijeru je okončao 1949. godine u dresu Proletera iz Osijeka.

Reprezentativna karijera

Prvu utakmicu u nacionalnom dresu Moša je odigrao 28. juna 1926. godine. 15. maja 1927. godine postigao je prva dva gola na utakmici protiv Bugarske reprezentacije u Sofiji.

Nastupio na Svetskom prvenstvu u Urugvaju 1930. godine na kome je Jugoslavija osvojila bronzanu medalju. Bio je u startnoj jedanaestorki na sve tri utakmice koje je reprezentacija odigrala, a gol je postigao na susretu sa reprezentacijom Bolivije.

3. juna 1934. godine, u utakmici protiv Brazila koja se igrala u Beogradu, Moša je postigao tri gola, a konačan rezultat bio je 8:4 u korist Jugoslavije.

Moša je 1930, 1936. i 1937. godine proglašen za najboljeg strelca prvenstva Jugoslavije, a 1929. i 1939. godine Jugoslovenski fudbalski savez mu je dodelio titulu najboljeg igrača.

3. aprila 1938. godine, na utakmici protiv Poljske u kvalifikacijama za Svetsko prvenstvo, Moša se oprostio od nacionalnog tima. U reprezentativnoj karijeri koja je trajala 12 godina, odigrao je 58 utakmica i 37 puta je bio strelac. Tek posle Drugog svetska rata njegov rekord je premašen.

Trenerska karijera

Kada je okačio kopačke o klin, Moša je diplomirao na Višoj trenerskoj školi i postao je profesor. U tom periodu je napisao knjigu „Kako ću najbolje pripremiti svoj tim“. Neki od njegov đaka bili su Stjepan Bobek, Rajko Mitić, Branko Zebec, Ivan Toplak i drugi.

Od 1953. do 1956. godine Moša je trenirao BSK-a. U sezoni 1953/54 sa klubom je osvojio Kup Jugoslavije. Naredne sezone, BSK je trijumfovao u istom takmičenju i bio je vicešampion.

Takođe su na stadionu JNA pobedili Hajduk i osvojili su pehar maršala Tita. Mošu su sa terena izneli igrači i navijači, a kako je govorio, taj događaj bio je jedna od njegovih najdražih uspomena.

Nakon toga, Josip Broz Tito ga je odlikovao Ordenom zasluga za narod. Tokom 1955. godine je sa timom bio na velikoj azijskoj turneji, gde su upoznali kineskog predsednika Mao Cedunga.

Naredne dve godine je trenirao italijanski klub Torino, a zatim i Kataniju. Vlasnik „Fijata“ mu je ponudio deset puta veću sumu da iz Torina pređe u Juventus, ali Moša je to džentlmenski odbio. U Torinu su hteli da mu daju četiri automobila da ostane, ali on ni to nije prihvatio.

Moša je 1960. godine preuzeo klupu Fudbalskog kluba Pobeda iz Prilepa. Nakon toga je planirao da trenira korejski klub, ali moždani udar ga je u tome sprečio.

Kao trener, najviše je simpatija gajio prema fudbalerima Savi Antiću i Joški Skoblaru za koje je verovao da će postati njegovi naslednici.

Moša je, zbog svojih zasluga u jugoslovenskom fudbalu, odlikovan Ordenom Svetoga Save V stepena. Zbog uspeha na Svetskom prvenstvu u Urugvaju, dobio je zahvalnicu od kralja Aleksandra Karađorđevića. Na stadionu u Pančevu mu je podignuta spomen česma, a jedna ulica na Novom Beogradu nosi njegovo ime.

Privatni život

Nakon osvojenog trećeg mesta na Svetskom prvenstvu u Urugvaju, fudbaleri su postali veoma poštovani u zemlji. Pojavljivali su se u novinama i ljudi su se ponosili njima.

Moša je u jednom intervjuu rekao da su ga stalno častili u kafani, poklanjali su mu odeću, obuću, imao je berberina koji mu je pravio kolonjsku vodu, i sl. Mnogo je voleo muziku, a omiljene pesme su mu bile „Oj Moravo“ i „Mito bekrijo“.

Moša se 1938. godine venčao sa Planinkom Ćulić iz Splita, koja je takođe bila ljubitelj fudbala. Dobili su dečaka koga su nazvali Zoran i devojčicu čije je ime Višnja. Sa porodicom je živeo u Igumanovoj palati na Terazijama.

Tokom Drugog svetskog rata, bio je zarobljen u koncentracionom logoru Firstenberg koji se nalazio na severu Nemačke. Pošto su Nemci znali ko je on, skupili su ekipu i igrali su protiv njega i ostalih logoraša.

Iako mu je komandir zabranio da više od dva puta predribla jednog igrača i da daje golove, Moša ga nije poslušao. Kada se vratio u Jugoslaviju, prvi put je video svoju ćerku.

Marjanović je 1960. godine doživeo moždani udar koji je na njega ostavio teške posledice. Zahvaljujući svom sportskom duhu, nije se predao i ponovo je učio da govori. Jedno vreme je primao invalidsku penziju, a zatim mu je dodeljena nacionalna penzija.

1. oktobra 1984. godine je preminuo i sahranjen je u porodičnoj grobnici na Novom groblju u Beogradu. Mošina supruga i deca su u stanu na Terazijama napravili mali muzej u kome se nalaze isečci iz novina, fotografije, priznanja, diplome, pehari, njegove poslednje kopačke, itd.

Filmovi, serije, knjige

Dragan Bjelogrlić je režirao filmove: „Montevideo, Bog te video“ i „Montevideo, vidimo se!“ u kojima ulogu Blagoja Marjanovića – Moše tumači Petar Strugar. Isti glumac ga je oživeo i u serijama „Montevideo, Bog te video“, „Na putu za Montevideo“ i „Montevideo, vidimo se“.

Zoran Marjanović je izjavio da je lik iz filma sušta suprotnost od njegovog oca koji nikada nije povisio ton, nije psovao i nije bio ženskaroš.

Pokojni novinar Ljubomir Vukadinović je 1936. godine objavio knjigu „Hiljadu golova Moše Marjanovića“ koja govori o tome kako je Blagoje Moša Marjanović ušao u legendu.