Milo Milunović

Biografija

Milo Milunović je bio crnogorski slikar i likovni kritičar. Rođen je 18. avgusta 1897. godine u Cetinju, a umro je 11. februara 1967. godine u Beogradu.

Bio je jedan od osnivača i profesora, prvo-zvane Državne akademije umetnosti ili današnje Akademije likovnih umetnosti u Beogradu 1937. godine i Umetničke škole na Cetinju 1946. godine.

Školovanje i životni put

Milo Milunović se školovao na Cetinju, Monci i Skadru, a umetnost je izučavao u Firenci od 1914. do 1916 godine i Parizu od 1919. do 1922. godine. U Parizu se Milunović upoznao sa delima Pola Sezana i zaljubio u takav način slikanja.

Prvi put Milutinović je samostalno izlagao 1918. godine u Osjeku i Cetinju, a od 1919. godine izlaze na kolektivnim i internacionalnim izložbama.

Od 1924. do 1926. godine Milutinović slika i živi u Zagrebu, ali već te 1926. godine ponovo se seli u Pariz u kojem ostaje do 1932. godine.

Godine 1932. Milo Milunović se seli u Beograd u kojem ostaje da živi do 1946. godine.

Milutinović je bio član umetničke grupe „Dvanaestorica“ od 1937. do 1938. godine i član umetničke grupe „Samostalni“ od 1951. do 1955. godine.

Od 1937. radi kao profesor na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu. Posle II svetskog rata odlazi na Cetinje gde sa Petrom Lubardom osniva Umetničku školu u kojoj rade kao predavači.

Ponovo od 1948. godine Milutinović se doseljava u Beograd gde ostaje do kraja života.

Iste te godine upravlja „Državnom majstorskom radionicom likovne umetnosti“, te mu se dodeljuje zvanje majstora – slikara. U radionici je držao kurseve za slikare postdiplomskih studija.

Od 1952. godine postaje redovan profesor na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu u tamo radi do kraja života.

1950. godine Milunović je postao dopisni član Srpske akademije nauka i umetnost, a od 1958. godine postaje i redovni član.

Milutinović je pisao od 1939. do 1964. godine likovne kritike u časopisima i novinskim listovima kao što su „Politika“, „Umetnički pregled“, „Književne novine“ i mnogi drugi.

Godine 1966. Milutinović je izabran za dopisnog člana Jugoslovenske akademije znanosti i umetnosti u Zagrebu.

Slikarstvo Mila Milunovića

Istoričari umetnosti koji su izučavali ovog veliku umetnika isticali su njegov „karakteristično prefinjen kolorit koji sam po sebi na neki način podvlači preciznu kompoziciju slike“.

Ističe se da je Milunović ostao veran figuralnom slikarstvu a koje upravo čini precizna kompozicija slike koja uključuje: boju, oblik, liniju, tamno i svetlo, teksturu, masu, volumen i perspektivu.

U interpretiranje impresionističke forma Milunović je ušao krajem četvrte decenije. Koristio je puno svetla i hromatska rešenja zasnovana na valerskim tovnima koji se prelivaju po površini slike.

Pažljivo posmatrajući rad Mila Milutinovića može se uočiti i opus apstraktnog ekspresionizma kao glavnog aktera nekih njegovih dela. Za apstraktni ekspresionizma vezan je kolorit i emocija koja se ispoljava u nepredmetnim formama. Iako Milunović nikada nije zakoračio u potpunosti, u bez predmetnu umetnost, on se približavao asocijativnoj apstrakciji.

Poslednji period Milunovićevog života karakterističan je i po pojavi ekspresionističkih elemenata, koji  se javlja kao jedna nova ideja, koja mu je otvorila puteve za novo proučavanje mediteranskog slikarskog kretanja.

Slike kao i teme, proizvedene pod utiskom osunčanog mediteranskog područja su kompozicijski uravnotežene i precizno definisane, ostavile su jasan rukopis koje je Milu Milunovića i svrstao u najznačajnije umetnike u srpskom i crnogorskom slikarstvu tog perioda.

Njegova umetnost prošla je kroz nekoliko faza od impresionizma, neoklasicizma (od magičnog realizma do kubističkog geometrizma), bio je pod uticajem Sezana, pompejskog i srednjovekovnog slikarstva, da bi stvorio sopstveni stil posleratnog perioda nazivan mediteranskima koje je trajao od pedesetih godine XX veka.

Milo Milunović bio je svestrana ličnost koji se na svom umetničkom putu doticao sa različitim umetničkim medijumima. Iako mu je najdraža bila slika koju je pretežno radio temperom, slikao je i uljem. Ovaj umetnik pred toga je crtao, radio grafiku, mozaike i plakate, ilustracije, nacrte za poštanske marke, scenografije i pozorišne kostime, pisao kritike i rasprave o umetnosti.

Veliki podsticaj za rad Mila Milunovića bio je susret sa Antoanom Burdelom u Parizu. Burdel je Milunoviću pisao kad je video njegove slike u Parizu ovim rečima: „Gospodine Milunoviću, doživeo sam veliko i vrlo retko uzbuđenje, dragi Gospodine, kad sam Vas otkrio u Salonu u Palais de Bois zvanom Salon Tiljeri ove, 1927. godine. Vaša pošiljka je otkriće za mene. Nalazim da je vaša umetnost jaka, savesna, sređena i spontana, sve zajedno. Rekao sam svim mojim prijateljima da obožavam Vaša platna i siguran sam da će se jedna elitna publika okupiti oko Vašeg imena. Vi u mnogome prevazilazite čak dobre majstore. Veliki Umetnik. To je Vaše ime.”  Od tog trenutka Milutinović je obesio Burdelovu fotografiju u svoj atelje kao zalog podrške dva prijatelja.

Najpoznatija dela

• Autoportret, 1917., ulje na kartonu, 22×22 cm (Narodni muzej, Beograd)
• Ulica, 1917.,ulje na platnu, 48,5×35,5 cm (Narodni muzej, Beograd)
• Akt, 1921., ulje na platnu, 89×116 cm (Umetnički muzej Cetinje)
• Akt sa ogledalom, 1921., ulje na platnu, 91×73,5 cm (Muzej grada Beograda)
• Kupačice, 1921., ulje na platnu, 96×144,5 cm (Umetnički muzej Cetinje)
• Devojčica sa crvenom mašnom, 1922., ulje na platnu, 89,5×74,5 cm
• Predeo iz Boke, 1922., ulje na platnu, 91,5×59 cm (MSU Beograd)
• Bistro, 1922., ulje na platnu, 116×88 cm (MSU Beograd)
• Devojka sa korpom, 1924., ulje na platnu, 60,5×46 cm
• Mrtva priroda, 1922., ulje na platnu, 87,5×66 cm (Muzej grada Beograda)
• Mrtva priroda, 1926., ulje na platnu, 53,5×64 cm (MSU Beograd)
• Mrtva priroda sa violinom, 1930., ulje na platnu, 146,5×97 cm (Narodni muzej Beograd)
• Portret Olge Milunović, 1931., ulje na dasci, 20×15,5 cm (Narodni muzej Beograd)
• Mrtva priroda, 1931., ulje na platnu, 65×91 cm (MSU Beograd)
• Ribe u mreži, 1931., ulje na platnu, 64,5×91,5 cm (MSU Beograd)
• Predeo u Boki Kotorskoj, 1933., ulje na platnu, 60×72 cm (Narodni muzej Beograd)
• Bula, 1932., ulje na platnu, 97,5×129,5 cm (Narodni muzej Beograd)
• U ateljeu, 1936., ulje na platnu, 100,5×81,5 cm (Zbirka Pavla Beljanskog, Novi Sad)
• Predeo sa Cetinja, 1937., ulje na platnu, 54×65,5 cm (Narodni muzej Beograd)
• Mrtva priroda sa hlebom i ribom, 1938., ulje na šperploči, 50×88,5 cm (Spomen-zbirka Miodraga Markovića, Požarevac)
• Knez Mihailova ulica, 1938., ulje na platnu, 100,5×81,5 cm (Spomen-zbirka Pavla Beljanskog, Novi Sad)
• Vetar sa Jadrana, 1940., ulje na platnu, 114×170 cm
• Loza. Topčidersko brdo, 1942., ulje na platnu, 77×60 cm
• U čast pobede, 1948., ulje na lesonitu, 169×122 cm (Centralni klub Vojske Jugoslavije, Beograd)
• Autoportret, 1949., pastel na papiru, 48×34 cm (Umetnički muzej Cetinje)
• Ribe, 1951., tempera na papiru, 94,5×66 cm (Udruženje ratnih vojnih invalida Srbije, Beograd)
• Mrtva priroda sa boćunom, 1952., ulje i tempera na pak papiru, 68×48 cm (Savezna Skupština, Beograd)
• Mrtva priroda sa kukuruzima, 1953., tempera na platnu, 81,5x54x5 cm
• Vrša i rakovi, 1952., tempera na platnu, 74,5×108,5 cm (Vila Savezne vlade, Beograd)
• Velika vrša, 1952., ulje i tempera na platnu, 130×193 cm (Savezno izvršno veće, Beograd)
• Mladić sa vršom, 1953., tempera na platnu, 144×116 cm (Vila Savezne vlade Beograd)
• Šiptar, 1954., fresko i seko na gipsu, 46,5×36,5 cm (Galerija Matice srpske, Novi Sad)
• Plodovi mora, 1954., tempera na platnu, 216×159 cm (Umetnički muzej, Cetinje)
• Sveti Stefan, 1954., tempera i ulje na platnu, 90×115 cm (Umetnički muzej, Cetinje)
• Petao, 1956., ulje i tempera na lesonitu, 109×147,5 cm (Savezno izvršno veće, Beograd)
• Jarebice u kavezu, 1956., tempera na platnu, 64,5×80,5 cm
• Narovi na stubu, 1956., tempera i ulje na platnu, 92×64,5 cm (SMIP Beograd)
• Rakovi, 1956., ulje na platnu, 62×79 cm (SMIP – Jugoslovenska ambasada Peking)
• Raža, 1957., tempera na platnu, 64,5×81 cm (MSU Beograd)
• Fazan, 1957., tempera i ulje na platnu, 123,5×92,5 cm (SMIP Beograd)
• Riba u korpi, 1957., tempera na lesonitu, 68×96 cm
• Borba volova (bikova), 1957., ulje na platnu, 73,5×60 cm
• Sveti Stefan, 1957., ulje na platnu, 64,5×92 cm (Savezna skupština, Beograd)
• Prozor, 1958., ulje i tempera na platnu, 173×111,5 cm (Vila Savezne vlade, Beograd)
• Veliki sto, 1958., ulje i tempera na platnu, 140×183,5 cm (Savezna skupština, Beograd)
• Ptice u kavezu, 1958., tempera na platnu, 116×90,5 cm (MSU Beograd)
• Sova, 1958., tempera na platnu, 116×89 cm (MSU Beograd)
• Penelopa, 1958., tempera na kartonu, 47×66,3 cm
• Vrša na steni, 1959., ulje na platnu, 118×85 cm (SMIP Beograd)
• Manastir Dečani, 1959.,tempera na papiru, 94,5×66 cm
• Raže, 1959., tempera na platnu, 121×91 cm
• Plaža, 1963., akvarel na papiru, 21×31 cm
• Gavran, 1963., ulje na platnu, 63,5×86,5 cm
• Tragični suton, 1965., ulje na platnu, 65×92,5 cm (Umetnički muzej, Cetinje)
• U čast Bahusa, 1965., pesak, ulje i tempera na platnu, 99,5×69,5 cm

Izložbe:

Samostalne izložbe (izbor)

• 1918. Bioskop „Uranija“, Osijek, Cetinje
• 1922. Novi univerzitet, Beograd
• 1928. Galerija Kardo (Galerie Cardo), Pariz
• 1929. Galerija Kardo, Pariz
• 1932. Galerija Kardo, Pariz, Ratnički dom, Beograd
• 1954. Umetnički paviljon „Cvijeta Zuzorić“, Beograd
• 1955. Galerija Grafički kolektiv, Beograd
• 1958. Tribina mladih, Novi Sad, Muzej primenjene umetnosti, Beograd
• 1959. Muzej primenjene umetnosti, Beograd
• 1960 – 1961. Sala Saveza likovnih umetnika Sovjetskog Saveza, Moskva
• 1961. Umetnički paviljon, Titograd, Galerija Doma JNA, Beograd
• 1962. Hol Doma JNA, Niš
• 1963. Foaje Oblasnog narodnog pozorišta, Priština, Gradska loža, Zadar, Moderna galerija, Rijeka
• 1963 – 1964. Galerija Kulturnog centra, Beograd

Posthumne

• 1964. Radnički dom (Rabotnički dom), Skoplje
• 1965. Galerija umetnina, Split, Fiskulturna sala Osnovne škole, Budva
• 1965 – 1966. Salon Muzeja savremene umetnosti, Beograd
• 1967. Galerija Kulturnog centra, retrospektiva, Beograd
• 1970. Likovni salon Centra za kulturu i umetnost Narodnog sveučilišta „Božidar Maslarić“, Osijek, Likovni salon, Vrbas
• 1979. Narodno pozorište Zemun
• 1981 – 1982. Galerija Gradske većnice, Prag, Dom kulture, Bratislava
• 1983. Narodni muzej – Kabinet grafike, Beograd
• 1986. Narodno pozorište, Tuzla, Galerija „Josip Bepo Benković“, Herceg Novi
• 1986 – 1987. Narodni muzej, retrospektiva, Beograd
• 1990. Galerija „Josip Bepo Benković“, Herceg Novi
• 1991. Galerija ULUS, Beograd
• 1993. JP Kulturni centar – Zavičajni muzej, Bar
• 1995. Atelje Pavlović, Budva
• 1997. Umetnički paviljon, Podgorica, Galerija Gams, Cetinje, Galerija Cepter, Beograd
• 1997 – 1998. Galerija SANU, retrospektiva, Beograd, Plavi dvorac, Cetinje
• Nagrade i odlikovanja
• 1913. Spomenica za rat 1913, Cetinje
• 1930. Diploma i orden Sv. Save 5. reda, Beograd
• 1936. Prva nagrada za skicu freske Postanak Jugoslavije u Narodnoj skupštini, Beograd
• 1937. Grand Priks (Prix) za mozaik i slikarstvo na Međunarodnoj izložbi, Pariz
• 1939. Orden legije časti, Pariz
• 1939. Deveta nagrada na Izložbi savremene umetnosti, San Francisko
• 1948. Nagrada Vlade NR Crne Gore, Titograd
• 1950. Državna nagrada Vlade FNR Jugoslavije, Beograd
• 1958. Oktobarska nagrada grada Beograda, Beograd
• 1958. Orden rada I reda, Beograd
• 1960. Nagrada za slikarstvo na I oktobarskom salonu, Beograd
• 1961. Sedmojulska nagrada za životno delo, Beograd
• 1964. Zlatna medalja na II trijenalu jugoslovenske likovne umetnosti, Beograd
• 1964. I nagrada na Plavom salonu, Zadar

Bibliografija

Monografije i enciklopedije

• 1950. Miodrag B. Protić, Milo Milunović, Slikari i vajari, II kolo, Prosveta, Beograd
• 1964. Enciklopedija likovnih umetnosti, knj. 3, s. 472-473, Jugoslavenski leksikografski zavod, Zagreb
• 1987. Likovna enciklopedija Jugoslavije, knj. 2, s. 340-344, Jugoslavenski leksikografski zavod „Miroslav Krleža“, Zagreb
• 1997. Ivana Simeonović Ćelić, Milo Milunović. Nepresušna težnja suštini slikarske materije i boje, SANU, Beograd

Predgovori kataloga (izbor)

• 1961. Miodrag B. Protić, Umetnički paviljon, Titograd
• 1961. Lazar Trifunović, Galerija Doma JNA, Beograd
• 1963 — 1964. Miodrag B. Protić, Galerija Kulturnog centra, Beograd, Savremena srpska umetnost (posleratni period), Moderna galerija JAZU, Zagreb
• 1965. Pavle Vasić, Angažovana umetnost, Kulturni centar, Beograd
• 1965 — 1966. Miodrag Kolarić, Slon Muzeja savremene umetnosti, Beograd
• 1967. Miodrag B. Protić, Treća decenija – Konstruktivno slikarstvo, Jugoslovenska umetnost HH veka, Muzej savremene umetnosti, Beograd
• 1967. Aleksa Čelebonović, Galerija Kulturnog centra, Beograd
• 1969. Dragoslav Đorđević, Socijalistički realizam 1945-1950, u Nadrealizam, Socijalna umetnost, Jugoslovenska umetnost HH veka, Muzej savremene umetnosti, Beograd
• 1969. Lazar Trifunović, Angažovana umetnost u Jugoslaviji 1919-1969, Umetnička galerija, Slovenj Gradec
• 1975. Miodrag B. Protić, Srpski umetnici akademici, Galerija SANU, Beograd
• 1980. Miodrag B. Protić, Slikarstvo šeste decenije u Srbiji, Jugoslovensko slikarstvo šeste decenije, Jugoslovenska umetnost HH veka, Muzej savremene umetnosti, Beograd
• 1980. Olga Perović, Slikarstvo šeste decenije u Crnoj Gori, Jugoslovensko slikarstvo šeste decenije, Jugoslovenska umetnost HH veka, Muzej savremene umetnosti, Beograd
• 1982. Lazar Trifunović, Enformel u Beogradu, Umetnički paviljon „Cvijeta Zuzorić“, Beograd
• 1989. Sreto Bošnjak, Socijalistički realizam u Srbiji 1945-1950, Umetnički paviljon „Cvijeta Zuzorić“, Beograd
• 1991. Ivana Simeonović, Galerija ULUS, Beograd

Studijski tekstovi i kritike (izbor)

• 1919. Petar Dobrović, Povodom izložbe jugoslovenskih umetnika u Parizu, Dan, 1. avgust, Beograd
• 1921. Rastko Petrović. Izložbe u Parizu, Zenit, br. 3, s. 7-8, Zagreb-Beograd
• 1922. Petar Dobrović, Dve izložbe, Politika, 5. novembar, Beograd
• 1922. Jovan Dučić, Dva nova umetnika, Politika, 6. novembar, Beograd
• 1922. Gustav Krklec, Dva mlada, Rijeci, br. 260, s. 2, Beograd
• 1927. Sreten Stojanović, Uspeh Mila Milunovića, Misao, knj. XXV, sv. 1-2, s. 109-111, Beograd
• 1927. Milan Kašanin, Šesta jugoslovenska umetnička izložba, Srpski književni glasnik, knj. XXI, s. 530-534, Beograd
• 1930. Milan Kašanin, Izložba jugoslovenske umetnosti u Londonu, Srpski književni glasnik, knj. HHH, br. 7, s. 538-541. Beograd
• 1932. Petar Dobrović, U odbranu naše likovne umetnosti, Vreme, 24. oktobar, Beograd
• 1935. Branko Popović, Osma jesenja izložba u Beogradu, Srpski književni glasnik, br. 7, 1. decembar, s. 551-555, Beograd
• 1937 — 1938. Sreten Stojanović, izložba savremene jugoslovenske umetnosti u Rimu, Umetnički pregled, br. 1, s. 26, Beograd
• 1937. Pjer Križanić, Izložba Dvanaestorice, Politika, 16. oktobar, Beograd
• 1938. Milan Kašanin, Druga izložba Dvanaestorice, Umetnički pregled, br. 12, novembar, s. 376-379, Beograd
• 1942. Todor Manojlović, Uspela smotra likovne umetnosti, Srpski narod, 5. februar, Beograd
• 1945. Oto Bihalji Merin, Izložba likovnih umetnika Srbije, Borba, 22. juli, Beograd
• 1950. Rodoljub Čolaković, Nagrađenim umetnicima, Umetnost, br. 2, s. 3-10, Beograd
• 1951. Miodrag B. Protić, Deset godina Udruženja likovnih umetnika Srbije, Lik, br. 2, Beograd
• 1952. Sreten Stojanović, O umetnosti i umetnicima, Prosveta, Beograd
• 1952. Momčilo Stevanović, Put srpskog slikarstva, Jugoslavija, sv. 6, s. 79-86, Beograd
• 1952. Aleksa Čelebonović, Izložba „Samostalnih“, Borba, 29. jun, Beograd
• 1953. Milan Kašanin, Savremeni beogradski umetnici, Prosveta, Beograd
• 1954. Stanislav Vinaver, Pola veka jugoslovenskog slikarstva, Umetnost i kritika, 1. januar, Beograd
• 1954. Aleksa Čelebonović, Monumentalnost Milunovićevih slika, Borba, 20. juni, Beograd
• 1955. Miodrag B. Protić, Savremenici I, Nolit, Beograd
• 1955.. Miodrag B. Protić, Crteži i skice Mila Milunovića, NIN, 20. novembar, Beograd
• 1956. Pavle Vasić, Jubilarna izložba crnogorskih umetnika, Politika, 28. septembar, Beograd
• 1957. Miodrag B. Protić, Od kubizma do apstrakcije, Jugoslavija, br. 14, Beograd
• 1956. Lazar Trifunović, Delo, br. 5-6, Beograd
• 1958. Katarina Ambrozić, Milova izložba, Književne novine, 6. jun, Beograd
• 1958. Danilo Kiš, Slikarski svet Mila Milunovića, Mladost, 29. oktobar, Beograd
• 1961. Lazar Trifunović, Povodom prvog trijenala likovnih umetnosti, NIN, 11. jun, Beograd
• 1961. Dragoslav Đorđević, Milo Milunović, Borba, 23. jun, Beograd
• 1962. Živojin Turinski, Diskusija. O slikarskoj materiji, Danas, 19. decembar, Beograd
• 1965. Aleksa Čelebonović, Savremeno slikarstvo u Jugoslaviji, Jugoslavija, Beograd
• 1966. Pavle Vasić, Umetnost Mila Milunovića, Politika, 4. januar, Beograd
• 1966. Marija Pušić, Milo Milunović. Upečatljiva umetnička vizija. Salon Muzeja savremene umetnosti, Oslobođenje, 16. januar, Sarajevo
• 1967. Lazar Trifunović, Srpska likovna kritika, Srpska književna zadruga, Beograd
• 1967. Rodoljub Čolaković, Milo Milunović (1897-1967), Književne novine, 18. februar, Beograd
• 1968. Milan Kašanin, Umetnička kritika, Kultura, Beograd
• 1970. Miodrag B. Protić, Srpsko slikarstvo HH veka, Nolit, Beograd
• 1973. Lazar Trifunović, Srpsko slikarstvo 1900-1950, Nolit, Beograd
• 1973. Miodrag B. Protić, Jugoslovensko slikarstvo 1900-1950, BIGZ, Beograd
• 1982. Sava Stepanov, Slikar mediteranske svetlosti, Misao, 35. januar, Beograd
• 1983. Vladimir Rozić, Likovna kritika u Beogradu između dva svetska rata, Jugoslavija, Beograd
• 1983. Dragutin Tošić, Jugoslovenske izložbe 1904-1927, Filozofski fakultet u Beogradu – Institut za istoriju umetnosti, Beograd
• 1987. Aleksa Čelebonović, Iza oblika, Nolit, Beograd
• 1992. Miodrag B. Protić, Nojeva barka I, Srpska književna zadruga, Beograd
• 1991. Zoran Markuš, Upotreba umetnosti. Oktobarski salon: slike Mila Milunovića, Politika, 21. novembar, Beograd
• 1996. Miodrag B. Protić, Nojeva barka II, Srpska književna zadruga, Beograd

Reference

http://www.arte.rs/sr/umetnici/milo_milunovic-74/opus/

http://www.slavicamilosevic.com/uncategorized/milo-milunovic-slikar-ciji-je-talenat-pronasao-svoje-utociste-u-apstraktnom-ekspresionizmu/

http://www.pavle-beljanski.museum/prikaz-autora-pojedinacan.php?autor=21

https://sh.wikipedia.org/wiki/Milo_Milunovi%C4%87#Slikarstvo

http://www.slavicamilosevic.com/uncategorized/milo-milunovic-slikar-ciji-je-talenat-pronasao-svoje-utociste-u-apstraktnom-ekspresionizmu/