Stefan Radoslav Nemanjić

Biografija

Stefan Radoslav Nemanjić je bio srpski kralj koji je vladao u periodu od 1227/1228. do 1233/1234. godine. Bio je najstariji sin Stefana Prvovenčanog. Rođen je 1192. godine, a preminuo je posle 1235. godine. Datum i mesto njegov rođenja i smrti nisu poznati.

Porodica

Roditelji Stefana Radoslava su bili Stefan Prvovenčani i njegova prva supruga Evdokija Anđel. Oko 1201. godine Stefan Prvovenčani je proterao Evdokiju zbog preljube pa se ona vratila u Carigrad. Deda po majci mu je bio vizantijski car Aleksija III Anđel, a baba Euforsina Duka Kamaterina. Njegov otac se kasnije oženio Anom Dandolo, unukom venecijanskog dužda Enrika Dandola.

Stefan Radoslav je imao dva rođena brata: Stefana Vladislava koji ga je nasledio na srpskom prestolu i Svetog Savu II koji je bio treći srpski arhiepiskop. Takođe je imao dve rođene sestre: Komninu koja je prvo bila supruga albanskog princa Dimitrija Progonova, a zatim se udala za grčko-albanskog starešinu Gregorija Kamonasa, i sestru čije ime nije poznato, a za koju se pretpostavlja da je bila žena sevastokratora Aleksandra Asena i majka Kolomana II Bugarskog. Sa očeve strane, imao je polubrata Stefana Uroša I koji je vladao Srbijom od 1241/1242. do 1276. godine i bio je poznat kao Uroš Veliki.

Između 1219. i 1224. godine, Stefan Radoslav se, na očevom dvoru u Paunima, oženio Anom Anđelinom Komninom čiji je otac bio epirski i solunski vladar Teodor Anđel Duka Komnim. Za medeni mesec su otišli u Zetu. Njih dvoje nisu imali decu.

Dolazak na vlast

Nekoliko godina pred kraj svoje vladavine, Stefan Prvovenčani je dao najstarijem sinu Stefanu Radoslavu da upravlja delom Zahumlja i Zetom sa Kotorom. Pretpostavlja se da je od 1222. – 1228. godine on bio guverner ovih oblasti.

1227/1228. godine Stefan Radoslav je nasledio oca, a krunisao ga je njegov stric i prvi srpski arhiepiskop Sveti Sava u manastiru Žiča.

Monah Teodosije je napisao da je Stefan Radoslav bio dobar vladar, ali onda je pao pod uticaj svoje žene i sebe je više smatrao Grkom nego Srbinom. U nekim dokumentima se potpisivao kao Stefan Duka. Oko crkvenih pitanja se konsultovao sa ohridskim arhiepiskopom Dimitrijem Homatijanom zbog čega je ugrozio interese srpske crkve i države. Pretpostavlja se da je to pogodilo Svetog Savu koji je 1229. godine otišao u Svetu zemlju sa ciljem da pronađe mir i da natera bratanca da razmisli o svom postupku.

Zbacivanje sa vlasti

Stefan Radoslav se u potpunosti oslanjao na Epir, ali u aprilu 1230. godine njegov tast Teodor i epirska vojska su poraženi od strane Bugara u bitki kod Klokotnice. Zbog toga Stefan Radoslav više nije mogao da računa na njihovu podršku, a oni koji su bili protiv njega, tražili su pomoć od Bugara da ga smene. Uprkos tome, na vlasti je ostao naredne tri godine, a podržao ga je i Sveti Sava.

Krajem 1233. ili početkom 1234. godine, vlastela se pobunila i na srpski presto je dovela njegovog mlađeg brata Stefana Vladislava koji se oženio ćerkom bugarskog cara. Stefan Radoslav je sa suprugom pobegao u Dubrovnik u kome je želeo da nađe saveznike koji bi mu pomogli da povrati vlast. Ipak, Dubrovčani to nisu smeli da urade jer im je pretio novi srpski kralj. Nakon toga, Stefan Radoslav i Ana su otišli u Drač kod despota Mihaila II Anđela. U jednim izvorima se pominje da je Ana prevarila Radoslava sa latinskim najamnikom Frugon, dok u drugim piše da su se zajedno vratili u Srbiju i da su se zamonašili.

Stefan Radoslav je molio strica Savu za oproštaj i zamonašio se u manastiru Studenica. Dobio je ime Jovan. Više ništa nije pokušao protiv svog brata Vladislava, a postoje tvrdnje da je dobio deo srpske zemlje na upravu. Sazidao je pripratu na crkvi svete Bogorodice u Studenici. Upokojio se posle 1235. godine i sahranjen je u ovom manastiru.

Stefan Radoslav je bio prvi srpski kralj koji je kovao sopstveni novac.