Grigorije Durić

Biografija

Grigorije (svetovno Mladen) Durić je episkop diseldorfski i nemački. Rođen je 17. decembra 1967. godine u Varešu. Živi i radi u Diseldorfu.

Zamonašio se 23. juna 1992. godine u manastiru Ostrog, a potom je sa episkom Atanasijem Jevtićem otišao u manastir Uspenja Presvete Bogorodice Tvrdoš kod Trebinja. U čin jerođakona rukopoložen je 17. jula, a u čin jeromonaha 19. avgusta 1992. godine.

Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve (SPC) ga je 15. maja 1999. godine izabrao za vikarnog episkopa humskog pri Eparhiji zahumsko-hercegovačkoj. Po blagoslovu tadašnjeg patrijarha srpskog Pavla od strane mitropolita crnogorsko-primorskog Amfilohija Radovića imenovan je za episkopa zahumsko-hercegovačkog i primorskog.

Na redovnom zasedanju Svetog arhijerejskog sabora SPC u maju 2018. godine Grigorije je izabran za eparhijskog arhijereja Eparhije frankfurtske i sve Nemačke. Ustoličen je 16. septembra 2018. godine u Hramu Svetog Save u Diseldorfu. Sledećeg meseca eparhija je preimenovana u Eparhiju diseldorfsku i nemačku.

Vladika Grigorije je objavio nekoliko knjiga, među kojima su zbirk beseda i razgovora „Dolazi čas i već je nastao“, novele „Lazar“ i „Priča o starom kralju“, zbirku kolumni „Radost života“, zbirku priča „Preko praga“, autobiografija „Gledajmo se u oči“ i druge.

Dobitnik je nagrada Kočićevo pero i Kočićeva knjiga, te Ordena Njegoša II reda i Ordena Republike Srpske.

Detinjstvo, mladost i obrazovanje

Grigorije (svetovno Mladen) Durić je rođen 1967. godine u Varešu u pravoslavnoj porodici. Njegov otac se zvao Zdravko, a majka Savka, devojački Jović. Porodica Durić je u selo Planinica kod Vareša doselila iz hercegovačkog sela Banjani, iz okoline Bilećkog jezera[1].

S obzirom na to da je Zdravko preminuo vrlo rano, potpuna briga o sinovima Stanislavu i Mladenu pala je na Savku. Kako je jednom prilikom ispričala, nije bilo lako vaspitavati i obrazovati sinove u takvim okolnostima. Na sreću, pomagao joj je njen otac koji je imao veliki uticaj i na njene sinove.

Grigorije je 1981. godine završio osnovnu školu u selu Planinica, a potom je 1984. godine završio elektrotehničarsku školu u Varešu. Jednom prilikom je priznao da je u to vreme sumnjao u svoju veru, premda je odrastao u pravoslavnoj porodici.

Po njegovim rečima, prelomni trenutak se dogodio nakon svađe sa bratom, kada je utehu pronašao u Svetom pismu. Krenuo je u crkvu i zainteresovao se za teologiju. Poželeo je da upiše bogoslovsku školu, ali majka nije imala dovoljno novca da ga pošalje u Beograd. Zato je brat obećao da će pomoći majci, a da ona svoju malu penziju da mlađem sinu da može da se školuje u srpskoj prestonici.

Godine 1988. je završio srednju bogoslovsku školu, a naredne godine je upisao Bogoslovski fakultet Univerziteta u Beogradu, te otišao na služenje vojnog roka u Zagreb. Diplomirao je 1994. godine, a u periodu od 1995. do 1997. godine bio je na postdiplomskim studijama u Atini.

Grigorije je 29. oktobra 2014. godine odbranio doktorsku disertaciju pod naslovom „Relaciona ontologija Jovana Zizjulasa“ na Pravoslavnom bogoslovskom fakultetu u Beogradu.

Put od monaha do vladičanskog trona Hercegovačke eparhije

Tokom jednog intervjua Durić je kazao da je jedno vreme bio predstavnik studenata Bogoslovskog fakulteta, a potom je sa grupom kolega predvodio demonstracije protiv Slobodana Miloševića, tadađnjeg predsednika Savezne Republike Jugoslavije.

Odluku da postane mohan doneo je polovinom 1992. godine. Zamonašen je 23. juna iste godine u manastiru Ostrog i dobio ime Grigorije. Odatle je sa episkom Atanasijem Jevtićem, njegovim duhovnim ocem, otišao u manastir Uspenja Presvete Bogorodice Tvrdoš kod Trebinja.

U čin jerođakona Grigorije je rukopoložen 17. jula 1992. godine, a 19. avgusta iste godine je postao jeromonah. Durić je 12. maja 1996. godine postao iguman manastira Tvrdoš, a godinu i po dana kasnije dobio je čin arhimandrita.

Na redovnom zasedanju Svetog arhijerejskog sabora Srpske pravoslavne crkve koje je održano od 13. do 15. maja 1999. godine Grigorije je izabran za vikarnog episkopa humskog pri Eparhiji zahumsko-hercegovačkoj.

Kada je episkop Atanasije odlučio da se povuče održano je vanredno zasedanje Sabora SPC na kome je Grigorije izabran na upražnjenu eparhijsku katedru. Po blagoslovu tadašnjeg patrijarha Pavla mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije Radović je 3. oktobra 1999. godine ustoličio Grigorija na vladičanski tron Hercegovačke eparhije.

S obzirom na to da je tokom rata u Bosni i Hercegovini uništeno 36 crkava, 12 parohijskih domova, vladičanski dvor u Mostaru, vladičanska kuća u Dubrovniku i manastir Žitomislić, dok je na desetine verskih objekata bilo oštećeno, vladika Grigorije je imao nezahvalan zadatak da obnovi svoju eparhiju.

Zahvaljujući sveštenstvu i vernicima, ali i dobrim odnosima Grigorija sa srpskim političarima i privrednicima, mnoge bogomolje su obnovljene. Osim toga, obnovljeni su vinogradi i poljoprivredno zemljište, a Eparhija zahumsko-hercegovačka je postala vlasnik hotelskog preduzeća Platani DV, te Podruma manastira Tvrdoš. Prema pisanju medija manastir Tvrdoš je ima vlasničke udele u poljoprivrednim preduzećima Popovo polje i Agrokoop[2].

Na kritike da je ulogu verskog vođe zamenio ulogom menadžera i biznismena vladika Grigorije je odgovarao da je nasledio eparhiju u vrlo teškom momentu, kako za vernike, tako i za sveštenstvo i monaštvo, te je morao da traži načine da se obnovi život u Hercegovini u svakom smislu te reči.

Zato je, kaže, umesto da traži od vernika priloge, odlučio da iskoristi blagodati zemlje i klime u Hercegovini kako bi se život tamo vratio.

Pored obnove crkava, manastira, škola i bolnica, vladika Grigorije se bavio i pomirenjem naroda u Bosni i Hercegovini. Tako je jedno vreme vršio funkciju predsedavajućeg Međureligijskog vijeća u Bosni i Hercegovini.

U periodu od 17. do 23. septembra 2016. godine zajedno sa predstavnicima ostalih verskih zajednica je obišao mesta stradanja srpskog, hrvatskog i bošnjačkog stanovništva Tomašica, Gradina Donja i Uzdol.

Grigorije je obavljao i dužnost episkopa zamenika mitropolita dabrobosanskog Nikolaja Mrđe, te nekoliko puta bio član Svetog arhijerejskog sinoda Srpske pravoslavne crkve.

Izbor za Episkopa nemačkog

Na redovnom zasedanju Svetog arhijerejskog sabora SPC koje je održano u maju 2018. godine izabran je za eparhijskog arhijereja Eparhije frankfurtske i sve Nemačke, koja je kasnije promenila ime u Eparhija diseldofrska i nemačka. Grigorije je ustoličen 16. septembra 2018. godine u Hramu Svetog Save u Diseldorfu.

Odnos sa političarima prema politici

Vladika Grigorije je jedan od crkvenih velikodostojnika koji u javnost neretko iznosi svoje stavove o politici i političarima, kako u Bosni i Hercegovini, tako i u regionu.

Kada je preuzeo rukovodstvo Eparhijom zahumsko-hercegovačkom i primorskom, bio je blizak sa Mirkom Šarovićem, tadašnjim predsednikom Republike Srpske uz čiju je pomoć, između ostalih, završena izgradnja manastira Hercegovačka Gračanica na brdu Crkvina iznad Trebinja.

Neko vreme je bio oštar kritičar, tada opozicionog političara Milorada Dodika, ali se njihov odnos s vremnom promenio, pa su, prema njegovim rečima vladika i sadašnji srpski član Predsedništva Bosne i Hercegovine postali prijatelji.

Grigorije je u par navrata kazao da lično poznaje nekadašnjeg gradonačelnika Beograda Dragana Đilasa, jer su u isto vreme protestovali protiv režima Slobodana Miloševića. Osim toga, javno je podržao Borisa Tadića na izborima za predsednika Srbije 2012. godine.

Nije bio istomišljenik Tomislava Nikolića, bivšeg lidera Srpske napredne stranke (SNS) i nekadašnjeg predsednika Srbije, kao što se ne slaže ni sa mnogim stavovima njegovog naslednika Aleksandra Vučića.

Na pitanja novinara kako to da verski vođa održava prijateljske odnose sa svim vladajućim strukturama u Republici Srpskoj, vladika je odgovorio da nije reč o prijateljstvu nego o saradnji koja je između crkve i države neophodna.

Grigorije je jedan od vladika koji redovno gostuje na televizijskim emisijama čije su teme, ne samo religija, nego i politika i društvo u celini.

Književni rad

Episkop Grigorije je do sada objavio na desetine radova u domaćim i međunarodnim časopisima, a neke njegove besede i razgovori su sažeti u knjizi „Dolazi čas i već je nastao“ koja je svetlost dana ugledala 2004. godine.

Četiri godine kasnije objavio je novelu „Lazar“, a 2009. se u prodaji pojavila njegova knjiga „Priča o starom kralju“. Zbirku kolumni pod nazivom „Radost života“ Grigorije je objavio 2010. godine.

Autor je knjige proze „Preko praga“ koja je doživela veliki uspeh, ne samo u regionu, nego i među pravoslavnim vernicima u dijaspori. Za ovo delo je 2017. godine dobio nagradu Kočićevo pero, te nagradu Kočićeva knjiga za celokupno književno stvaralaštvo.

Svojevrsnu autobiografiju pod nazivom „Gledajmo se u oči“ episkop je objavio 2019. godine. Kako je naveo izdavač, kroz opsežan intervju vladika je dao odgovore na pitanja o svom životu, odrastanju, ljubavi prema veri i drugim temama[3].

Porodica, sport i biznis

Grigorije Durić je rođen 1967. godine u Varešu. Odrastao je u srpskoj pravoslavnoj porodici u selu Planinica. Kako je jednom prilikom ispričao, njegov deda sa majčine strane je bio pripadnik Kraljeve garde, te je tokom Drugog svetskog rata zarobljen i odveden u logor u Nemačkoj.

Rani gubitak oca je ostavio traga i na njega, kao i na starijeg brata Stanislava, koji je kasnije postao sveštenik.

Premda je rođen u centralnoj Bosni i deo svog života proveo u Beogradu, episkop Grigorije je oduvek isticao da se najbolje i najlepše oseća u Hercegovini.

Vladika Grigorije pažnju javnosti izaziva, ne samo svojim otvorenim i jasnim stavovima o mnogim pitanjima, nego i zbog ljubavi prema sportu, konkretno fudbalu, košarci, tenisu, stonom tenisu i boksu.

Ne krije da je oduvek bio vatreni navijač Crvene zvezde, te da je prisustvovao utakmici sa Dinamom na zagrebačkom Maksimiru koja se smatra nezvaničnim početkom rata na području bivše Jugoslavije.

Pored fudbala, Grgorije rado igra košarku i tenis, a jedno vreme je tvrdio da bi se u stonom tenisu mogao takmičiti sa profesionalcima. Jedna od njegovih velikih strasti je boks, mada se mnogi slažu da mu ni skijanje nije strano.

Zahvaljujući sportskom talentu preko koga je razvio i neposredni kontakt sa vernicima bio je idol mnogim mladima u Hercegovini.

Ipak, u domaćoj javnosti ga mnogi kritikuju jer smatraju da je poslove eparhije pretvorio u biznis, te zato što je prodao crkvenu zemlju u Mostaru. Episkop priznaje da je ta trgovina bila pogrešna, ali tvrdi da je svoje menadžerske sposobnosti koristio isključivo kako bi obnovio porušene crkve i manastire, nahranio sveštenstvo i monahe, a potom i izgradio i obnovio škole i bolnice u mnogim mestima koja pripadaju njegovoj tadašnjoj eparhiji.

Bibliografija

Knjige

• 2004. Dolazi čas i već je nastao
• 2008. Lazar
• 2009. Priča o starom kralju
• 2010. Radost života
• 2017. Preko praga
• 2019. Gledajmo se u oči

Radovi

• Istorija i eshatologija kod J. Zizjulasa
• Aleksa Šantić — Pjesnik ranjenih i potištenih
• Prebilovačka crkva — Naša Golgota i naša Zlatna Kruna
• O veri kod Pola Tiliha
• Prosvjeta Sv. Vasilija Hercegovačkog Čudotvorca
• Pravoslavna eklisiologija po Sv. Ignjatiju Bogonoscu

Odlikovanja

• 1993. Orden Njegoša II reda
• 2012. Orden Republike Srpske

Nagrade

• 2017. Kočićevo pero
• 2017. Kočićeva knjiga

Reference

[1] https://eparhija-nemacka.com/episkop-grigorije/

[2] https://www.cin.ba/bog-na-nebu-biznis-na-zemlji/

[3] https://www.knjizare-vulkan.rs/domace-biografije-memoari-dnevnici-pisma/49186-gledajmo-se-u-oci