Pjer Ogist Renoar (Pierre-Auguste Renoir) Biografija

Foto: Javno vlasništvo.

Kratke informacije

Ime i prezime	Pjer Ogist Renoar (Pierre-Auguste Renoir)
Datum rođenja	25. februar 1841.
Mesto rođenja	Limož
Datum smrti	3. decembar 1919.
Mesto smrti	Kanj na Moru
Država	Francuska
Zanimanje	Slikar
Žanr	Impresionizam

Biografija

Pjer Ogist Renoar (Pierre-Auguste Renoir) je bio čuveni francuski slikar druge polovine 19 veka, jedan od začetnika i istaknutih slikarskih umetnika impresionizma. Posebno je poznat po oslikavanju ljudskih figura u pokretu, nesavršenih tela posebno žena[1] i lica kroz igru svetlosti i kolorita. Umro je 3. decembra 1919. godine u Cagnes-sur-Mer.

Renoar je rođen 25. februara 1841. godine u Limožu (Limoges) u Francuskoj. Bio je šesto dijete, ali su dvoje njegovih braće umrli još kao bebe, u skromnoj porodici od oca krojača i majke švalje. Tražeći bolji posao, porodica se preselila u Pariz oko 1845 godine. Živeli su u blizini svetski poznatog muzeja umetnosti Luvr. Renoar je pohađao osnovnu katoličku školu.

Savladavanje zanata

Već kao trinaestogodišnjak pokazao je talenat za crtanje pa su ga roditelji dali na zanat u fabriku porcelanskog posuđa. Tu je sa majstorom za oslikavanje porcelana učio da prenosi šablonske crteže na posuđe. Savladavajući ove tehnike, mladi Renoar je počeo sa različitim oslikavanjem i dekoracijama kako bi zaradio za život. Pohađao je i besplatnu školu umetnosti koju je finansirao grad, a vodio ju je vajar Luj-Deni Kaluet (Louis-Denis Caillouette).

Savladavanje osnova slikarskog zanata je počelo za mladog dvadesetogodišnjaka kroz proučavanje slavnih dela iz Luvra i upoznavanjem sa drugim umetnicima. Uskoro je krenuo u poznatu školu lepih umetnosti „Ecole des Beaux-Arts“ na večernje časove crtanja, a 1862. godine postao je učenik ateljea švajcarskog slikara neoklasicizma Šarla Glejra (Charles Gleyre)[2]. Nekoliko meseci kasnije u atelje su došli novi učenici Alfred Sisli (Alfred Sisley), Frederik Bazil (Frederic Bazille) i Klod Moné (Claude Monet).

Pariski salon

Mlađi naraštaj umetnika je imao drugačije ideje slikanja koje nisu uvek išle prema pravilima „starog“ slikarstva u čijim su ateljeima učili slikarstvo. U drugoj takvoj školi – Švajcarskoj akademiji, bili su Pizaro (Camille Pissarro) i Sezan (Paul Cezanne) koji su zajedno sa pomenutom četvorkom, povremenim druženjem i razmenom ideja, delili želje za umetnošću bliskom stvarnom životu.

Već 1864. godine Ogist Renoar je dobio mogućnost da izlaže na godišnjem Pariskom salonu umetnosti. Publici se predstavio sa „Esmeraldom“ („La Esmeralda“). Slika je bila inspirisana knjigom „Zvonar Bogorodičine crkve“ Viktora Igoa. Renoar je sliku kasnije uništio. Naredna slika sa kojom se pokazao na Pariskom salonu je bio portret Viliama Sislija, oca prijatelja slikara Alfreda.

Težak život umetnika

Već od ovih prvih izlaganja, publika i umetnički svet je prepoznala Renoara kao značajnog umetnika. Međutim Renoar je često zavisio od pomoći svojih prijatelja, mentora i imućnijih klijenata kojima je slikao portrete. U tom periodu veliku pomoć i finansijsku podršku je imao od prijatelja i umetnika Žila (Jules Le Coeur) i njegove porodice. Renoar je ostao blizak sa prijateljima umetnicima iz mladih dana: Moneom, Bazilom i Sislijem sa kojima je eksperimentisao sa slikanjem na otvorenom[3]. U ovim godinama preživljavanja, često je stanovao kod prijatelja u njihovim stanovima ili ateljeima[4].

Zanimajući se više za portrete i anatomiju ljudskog tela, Renoaru je oko 1867. godine model postala Lise Trehot. Lise je zarađivala za život šivenjem i pozirajući Renoaru. Model Lise se pojavila na više od dvadeset Renoarovih slika i bila je model za ženske portrete do 1872. godine. Iz ove, kasnije i romantične veze, nastala su čuvena dela „Diana“, „Lise“, „En été“. Lise je rodila 1870. godine njihovo prvo dete devojčicu Jeanne koju je dala na posvojenje. Renoar nije javno priznao ćerku do kraja svog života iako ju je finansijski pomagao. Prestavši da radi kao model, Lise se udala za arhitektu Georges Brière de l’Isle i sa njim imala dva sina, i dvije ćerke. Deci je zaveštala dve Renoarove slike: „Lise Sewing“ i „Lise in a White Shawl“ („Lise šije“ i „Lise sa belim šalom“). Obe slike su u Muzeju umetnosti u Dalasu (Teksas, SAD).

Nastanak Impresionizma

Za vreme Francusko – Pruskog rata, Ogist Renoar je mobilizovan u vojsku 1870. godine. Bio je dodeljen u konjicu. U novembru te godine na bojištu je poginuo njegov prijatelj Frederik Bazil. Ubrzo se Renoar razboleo od dizenterije i do povratka u Pariz 1871. godine nije učestvovao u vojnim akcijama. Iskustvo rata i gubitak bliskog prijatelja je još više potaknuo njegovo stvaralaštvo u pravcu beleženja impresija, onog prolaznog a vrednog pamćenja.

Po završetku rata, nastavio je da slika sa umetnicima sličnog senzibiliteta: Pizarom, Sezanom i Moneom koje je znao od ranije i Edgarom Dega (Degas). Odlučili su da naprave samostalno izložbu 1874. godine. Na ovoj izložbi, pored radova ostalih slikara, bilo je prikazano i šest dela Ogista Renoara. Iako nije bila dobro prihvaćena, događaj je zabeležen kao prva impresionistička izložba. Ime impresionizma odatle i potiče, od Moneovog dela „Impresija, izlazak sunca“[5], jer su kritičari ocenili da slike ovih umetnika sliče više naslikanim utiscima, impresijama, nego završenim i „kompletnim“ slikama.

Uprkos lošim kritikama, bilo je osoba koje su podržavale ove umetnike. Renoarovi pokrovitelji su postali bogati izdavač i njegova supruga Georges i Marguérite Charpentier. Oni su ga uveli u društvo imućnijih koji su mu naručivali plaćene portrete. Kroz ova druženja upoznao je poznate pisce Gustava Flobera (Flaubert) i Emila Zolu.

Renoarovo zrelo doba

Na zvaničnoj izložbi (Pariski salon) 1878. godine prikazana je slika „Madame Charpentier et ses enfants“ (Gospođa Šarpentje sa decom) koje je Ogistu Renoaru donela veliko priznanje kritike. Te godine Renoar je prestao je da izlaže sa ekspresionistima.

Sa prihodima od slikanja, umetnik je povremeno putovao i boravio na jugu Francuske, u Alžiru, Španiji i Italiji gde je slikao i proučavao dela starih velikana umetnosti. Nakon 1880. godine umetnik pokazuje nameru vraćanja na strože forme slikanja i klasicizma. Na ovo je uticala putovanja, posebno u Italiju gde se Renoar susreo sa portretima i prikazima ljudskog tela koje su stvarali veliki majstori kao što su Rafael, Tician i Mikelanđelo.

U Palermu na Siciliji 1882. godine sreo je slavnog kompozitora Vagnera (Richard Wagner) i naslikao njegov portret za samo 35 minuta. U Alžiru je skoro dva meseca ležao bolestan od upale pluća što je ostavilo traga na njegovom zdravlju. U to vreme, oko 1883. godine, naslikao je svoja tri remek-dela „La Danse à Bougival“, „Danse dans la Ville“ i „Danse à la Campagne“ („Ples u Bugivalu“ „Ples u gradu“, i „Ples na selu“).

Na svojim slikama Renoar je rado slikao utiske toplote, sunca, igre sunca i sene ispod drveća. Za razliku od ostalih impresionista koji su više bili opredeljeni za pejzaže, Renoar je voleo da slika anatomiju ljudskog tela[6], žena posebno. Takođe, poznat je po slikama nežnih i mladalačkih lica. Sa krugom umetnika sa kojim se družio slikali su često na otvorenom. Zanimljive su slike istog prizora na otvorenom koje su u isto vreme slikali i on i Mone kao što je kafe-kupalište „La Grenouillère“ i prizori čamaca na Seni u mestu Argenteuil.

Loše zdravlje Renoaru je smetalo u slikanju. Naime od 1892. godine, artritis u prstima mu je otežavao pokrete, a na kraju je imao skroz savijene prste. Pred kraj života umetnik je slikao sa četkicom zavezanom za šaku[7]. Pokušao je i da vaja, uz tuđu pomoć, a ideje je crpio iz svojih slika.

Kasnije, nakon 1890. godine, ipak se na svojim slikama vraća blagim prelazima, bez strogih ivica. Njegova slikarska dela imaju nekoliko vrsta pokreta četkicom koje je takođe menjao tokom ličnog umetničkog razvoja. Iako se kasnije borio sa reumatoidnim artritisom u prstima, uspevao je da prepoznatljivim „lakim“ pokretima četkicom slika seoske i kućne prizore.

Porodica

Dvadesetogodišnja Aline Charigot, iz mesta Essoyes na severu Francuske, je postala model Renoaru oko 1880. godine. Sa 18 godina mlađom Aline, Ogist Renoar je dobio sina Pjera (Pierre) 1885. godine. Aline i Renoar su se venčali pet godina kasnije 1890. godine, a kasnije dobili još dva sina: Žana (Jean) 1894. godine i Kloda (Claude) 1901. godine. Supruga Aline i njihova deca su bili modeli za Renoarova brojna umetnička dela.

Sin Pjer je postao pozorišni i filmski glumac, prvi koji je glumio izmišljeni lik policijskog inspektora Žila Megrea. Žan je postao poznati filmski producent, scenarista, a njegova dva filma „Pravilo igre“ i „Velika iluzija“ se smatraju najčuvenijim delima kinematografije. Najstariji sin Klod se bavio filmskom i televizijskom produkcijom, a kasnije sa sinom i umetničkom keramikom; dobio je visoko odlikovanje za učešće u Drugom svetskom ratu.

Dvije porodične kuće

U mestu odakle je bila njegova supruga par je, od 1888. godine, provodio dosta vremena. Iznajmljivali su manju kuću na kraju sela, a Renoaru se mesto sviđalo zbog domaće hrane, vina i idiličnih trenutaka sa porodicom. Aline je u krugu umetnika sa kojima se družio postala poznata po svom kulinarskom umeću. Kuću su u selu kupili 1896. godine, a danas je otvorena za javnost kao muzej. Ipak, nekoliko godina kasnije, zbog bolje klime za osetljivog Renoara, zime su po nalogu lečnika provodili na Azurnoj obali.

U mestu Cagnes-sur-Mer između Nice i Kana u Francuskoj, Renoar je 1907. godine kupio zemljište sa kućom za svoju porodicu. U svetloj spratnici, zidanoj kamenom pod nazivom „Les Collettes“, postojao je i njegov slikarski atelje. Na imanje su se preselili 1908. godine, početkom jeseni. Stabla maslina, narandži, pogled na brežuljke i more su umetniku bili velika inspiracija za slikanje. I ova kuća je pretvorena u muzej. Njegov atelje na prvom spratu i brojne lične stvari njegove porodice možete posetiti svaki dan osim utorka. Muzej sa desetine njegovih dela i nekoliko tematskih kolekcija, radi dvokratno od 10 časova ujutro.

Renoar je doživeo moždani udar 1912. godine nakon čega se kretao u invalidskim kolicima. Supruga Aline ga je negovala do 1915. godine kada je imala srčani udar i umrla u 56. godini. Muzej Luvr je 1919. godine otkupio jedno njegovo platno, a Renoar je doživeo da ga vidi izloženog. Umro je početkom decembra te godine u svojoj kući, a sahranjen pored supruge u njenom rodnom gradu Essoyes u Francuskoj.