Kratke informacije
| Ime i prezime | Davorin Jenko |
| Datum rođenja | 9. novembar 1835. |
| Mesto rođenja | Dvorje |
| Datum smrti | 25. novembar 1914. |
| Mesto smrti | Ljubljana |
| Država | Slovenija |
| Zanimanje | Kompozitor, dirigent |
Biografija
Davorin Jenko je bio slovenački i srpski kompozitor i dirigent. Rođen je u Dvorju 9. novembra 1835. godine, a umro u Ljubljani 25. novembra 1914. godine.
Komponovao je u periodu romantizma. Od njegovih kompozicija najviše se ističu „Bože pravde“, „Baba Hrka“ i „Markova sablja“.
Biografija
Davorin Jenko je rođen 1835. godine u mestu Dvorje koje se nalazi blizu Kranja u Sloveniji. Njegovi roditelji, Andrej i Marija, bili su imućni seljaci. Njegovo kršteno ime je bilo Martinus (Martin). Školovao se u rodnoj zemlji.
Od 1843. godine je bio učenik donjeg odeljenja prvog razreda normalke u Kranju. Njegovi roditelji su smatrali da njihov sin zaslužuje bolje škole, pa je to razlog zbog čega nije pohađao osnovnu školu u Cerklju.
Nakon završene kranjske normalke upisao je normalku u Ljubljani. Mnogo je učio kako bi se prilagodio standardima ove škole koja je mnogo zahtevala od svojih učenika. Nakon toga je nastavio školovanje u ljubljanskoj Gimnaziji.
Kao gimnazijalac je bio pripadnik napredne slovenačke omladine. Članovi ove omladinske organizacije su u periodu Bahovog apsolutizma bili progonjeni, te se zbog toga Jenko odlučio na dalje školovanje u Trstu.
Dodatni razloga za odlazak u Trst je taj što je ovaj grad nudio mnogo mladim muzičarima. Jenko je maturirao 31. avgusta 1858. godine. Od tada se aktivno bavio muzičkim radom.
Od jeseni 1858. godine je studirao pravo u Beču. Tamo je bio predstavnik u nacionalnim pokretima austrijskih Slovena. Iz tih razloga je, tokom 1861. godine, promenio svoje vlastito ime u Davorin. Nije to bio redak slučaj u krugu mladih intelektualaca kod kojih se budila nacionalna svest.
U Beču se uporedo muzički obrazovao. Učestalo je širio vidike na polju muzike. Bio je redovan posetilac raznih koncerata i opera. Često je boravio u dvorskoj biblioteci, gde se upoznavao sa partiturama mnogih opernih dela, ali i drugih bitnih dela muzičke umetnosti.
Kako je već prešao godine za muzičke studije u sklopu konzervatorijuma, plaćao je privatne časove iz pevanja i kompozicije. Na prelazu između 1858. i 1859. godine je, kao učesnik na „besedama“, odigrao bitnu ulogu u osnivanju Slovenačkog pevačko društva. Tada se prihvatio posla horovođe, ali i kompozitorskog rada.
Za vreme studija prava u Beču je, u periodu od 1859. do 1862. godine, bio na čelu hora Slovenskog pevačkog društva. Tada su nastale njegove uticajne slovenske horske kompozicije od kojih je najpoznatija „Naprej zastava slave“ koja je nekoliko godina posle izabrana za slovenačku himnu.
Studije prava je prekinuo 1862. godine. Prihvatio je ponudu srpske crkvene opštine u Pančevu o mestu horovođe Srpskog crkvenog pevačkog društva. Onde je imao mogućnost usavršavanja u muzici.
U Pančevu je ostao do 1865. godine, a onda se preselio u Beograd gde je radio kao horovođa Beogradskog pevačkog društva. U Pragu je usavršavao kompoziciju.
Naime, u periodu od decembra 1869. do novembra 1870. godine je boravio u Pragu gde je studirao instrumentaciju i štampao svoja dela. U Beogradskom pevačkom društvu je radio 12 godina, tačnije do 1877. godine.
Po Ugovoru o radu koga je potpisao 1. januara 1871. godine prihvatio se posla u Narodnom pozorištu na mestu učitelja i upravitelja pevanja. Narodnom pozorištu je bio preko potreban kompozitor koji bi komponovao muziku u sladu sa tamošnjim potrebama.
U Kraljevskom srpskom narodnom pozorištu je radio kao dirigent. U tom periodu je komponovao preko osamdeset kompozicija za pozorište, od kojih se ističu „Đido“, „Seoska lola“, „Potera“, „Vračara“, „Pribislav i Božana“, „Markova sablja“.
Radio je na horskim i crkvenim kompozicijama, plesovima, fantazijama i koračnicama. Komponovao je muziku na pesmu Jovana Đorđevića. Tako je nastao pozorišni komad „Markova sablja“ kojim je proslavljeno punoletstvo kneza Milana Obrenovića.
Premijerno je predstavljen 10. avgusta 1872. godine u beogradskom Narodnom pozorištu.
Njegova kompozicija „Bože pravde“ vremenom je izabrana za srpsku nacionalnu himnu. Popularne su bile i njegove koncertne uvertire „Kosovo“, „Milan“, „Srpkinja“, „Aleksandar“ i druge. U drugoj polovini 19. veka bio je među prvim romantičarima slovenske muzike.
Potom je postao predstavnik u srpskom romantizmu. Značajan je njegov doprinos srpskoj muzici koju je umetnički usavršio i doradio instrumentalnu muziku.
Bio je kompozitor prve srpske operete „Vračara“ ili „Baba Hrka“ koju je objavio 1882. godine. Uzeo je vlaški kraj Srbije za mesto radnje ove operete. Doprineo je razvoju srpske opere.
Postao je najpoznatiji kompozitor muzike za pozorište u čitavoj Srbiji. Za svoj plodan rad na polju muzike primio je brojne nagrade i priznanja.
Postao je počasni član brojnih pevačkih društava „Zore“ u Karlovcu, „Kola“ u Zagrebu, „Obilića“ i „Radničkog pevačkog društva“ u Beogradu, „Pančevačkog srpskog crkvenog pevačkog društva“, a izabrali su ga za počasnog predsednika pevačkog društva „Davorje“.
Glumica Vela (Avgusta) Nigrinova se, na poziv Jenka i zbog velike ljubavi prema njemu, preselila u Beograd. Jenko je u Beogradu proveo oko pedeset godina, a posle Veline smrti vratio se u rodnu Sloveniju, 1912. godine, gde je živeo mirnim i povučenim životom.
Davorin Jenko je umro 1914. godine u Ljubljani.
Dela
Horska dela
„Bogovi silni“
„Bože pravde“
„Cara Dušana marš“
„Dođi mi dođi“
„Dunte vetri“
„Haj“
„Hajd junaci“
„Himna Davorju“
„Nek blista u čaši“
„Nek dušman vidi“
„Sabljo moja dimiskijo“
„Spavaš li“
„Tiha noći“
Komadi sa pevanjem
„Đido“
„Gde si majko moja mila“
„Izbiračica“
„Nek uzdiše“
„Seoska lola“
„Potera“
„Vračara“
„Pribislav i Božana“
Solo pesme
„Mlada Jelka“
„Ukor“
Dueti:
„Lepa je zora diko“
„Setna pesma“
Koncertne uvertire
„Đido“
„Kosovo“
„Srpkinja“
„Milan“
„Aleksandar“
Operete
„Vračara“ ili „Baba Hrka“
