Antonio Vivaldi

Biografija

Antonio Lučo Vivaldi (ital. Antonio Lucio Vivaldi) je bio italijanski kompozitor, violinista i sveštenik. Rođen je u Veneciji 04. marta 1678. godine, a umro je u Beču 28. jula 1741. godine. Komponovao je u periodu baroka.

Vivaldi je najpoznatiji kao stvaralac instrumentalnog koncerta u baroknoj eri. Uz Georga Fridriha Hendla (Georg Friedrich Händel) i Johana Sebastijana Baha (Johann Sebastian Bach) svrstava se u red najistaknutijih baroknih muzičara. Zahvaljujući svom nesvakidašnjem talentu imao je nastupe širom Evrope izvodeći svoje kompozicije.

Za života je komponovao mnoga djela: 417 koncerta za orkestar i solističke instrumente, 23 simfonije, 61 končerto groso, 46 opere, 38 kantata i nekoliko kompozicija duhovne muzike. Najvažnije njegovo djelo je „Četiri godišnja doba“ gdje tonovima detaljno dočarava prirodu.

Iako je od muzike dosta zarađivao, umro je u siromaštvu, u svojoj 63. godini života. Nedugo nakon smrti kompozitor je zaboravljen, kao i njegova djela. Od 1926. godine postepeno se dolazilo do detalja iz njegovog ličnog života, karijere i njegovih dijela.

Djetinjstvo i mladost

Antonio Vivaldi je rođen 1678. godine u Veneciji. Toga 04. marta Venecija je imala problema sa visokim vodostajem i poplavama. Po običaju iz tog vremena roditelji su ga krstili u istom danu kada je rođen. Otac mu se zvao Đovani Batista Vivaldi (Giovanni Battista Vivaldi), po zanimanju je bio svirač u bazilici Svetog Marka. Ime njegove majke je bilo Kamila (Camilla).

Venecija je mnogo pružala njenim posjetiocima u vrijeme kada se Vivaldi rodio. Bila je bogata karnevalima, različitim vrstama izložbi, najsavremenijom muzikom i slično. Zna se da je Vivaldi u djetinjstvu, a i kasnije u odraslom dobu često bolovao, mada je tačna dijagnoza njegove bolesti ostala nepoznata.

U predjelu grudnog koša osjećao je bolove, neprestano stezanje, otežano je koračao i brzo se umarao. Zato nigdje nije polazio pješke, već kočijama ili gondolama. Iako je bio slabog zdravlja živio je u pozitivnom, vedrom, veselom raspoloženju, kakva su i njegova djela.

Njegovog oca nisu zvali Vivaldi, nego Rosi i to zbog njegove riđe kose. Istu boju kose, od oca, je naslijedio Antonio Vivaldi. Osim posla svirača i violiniste otac se bavio i komponovanjem. Godine 1688. je premijerno predstavljena njegova opera „Nesrećna vjernost“. Kako mu muzika nije bila stabilan izvor prihoda otvorio je berbernicu, u kojoj je pored nekoliko zaposlenika i sam radio.

Majka Kamila potekla je iz krojačke porodice. Kako im je sin bio bolešljiv vidjeli su rješenje za njega u svešteničkom pozivu. Zbog lošeg zdravlja nije mogao da se upiše u školu. Roditelji su platili lokalnog sveštenika da ga privatno podučava.

U periodu njegovog djetinjstva u Veneciji se dobro živjelo. Po njenim ulicama su se neprestano organizovale razne manifestacije i slavlja. Sigurno je srećno djetinjstvo uticalo na kasniji ispunjen život ovog kompozitora. Redovno je posjećivao pozorišta, koja su tada bila vrlo popularna.

Svi su željeli da se bave muzikom, da je slušaju, izvode, stvaraju. Iz tih razloga je otvoreno nekoliko Konzervatorijuma za muzičko obrazovanje siromašne djece. Otac je Vivaldija učio sviranje violine, a onda je mladi Vivaldi naučio da svira još nekoliko muzičkih instrumenata, poslije čega je komponovao svoja prva djela.

U njegovoj 25. godini pohađao je formalno obrazovanje za sveštenički poziv. U isto vrijeme je prihvatio posao u muzičkoj školi na mjestu profesora violine i ostalih gudačkih instrumenata. U ovoj školi je komponovao nekoliko kompozicija. Kako je bio na glasu kao kvalitetan učitelj mogao je da bude zadovoljan zaradom. Prva kompozicija koju je objavio 1705. godine zove se „Kamerna sonata za dvije violine i violončelo“.

Zrele godine

Vivaldi je bio talentovan i za pisanje poezije. Njegova kompozicija „Harmonijske imaginacije“, a koju je komponovao u svojoj 35. godini, prati njegovu poeziju. Tako je počelo njegovo uspješno operno komponovanje. U periodu od 1714. do 1739. godine komponovao je 18 opera za potrebe pozorišta „Sant Anđelo“. Jedno vrijeme je vodio ovo pozorište.

Od 1718. do 1720. godine je bio kapel-majstor kamernog orkestra u službi princa u Mantovi. Ovo je bio plodan period njegovog stvaralaštva jer su tada nastale mnogobrojne njegove svjetovne i duhovne kompozicije. Žena koju je volio bila je pjevačica Ana Žira (Anna Girò), koja je vremenom postala njegova životna družbenica. Nastupala je u nekoliko opera koje je Vivaldi komponovao.

Uspješni i popularni su bili njegovi koncerti za čembalo i violinu, tako da je dobijao pozive za nastupe po Evropi, što je rado prihvatao i često odlazio na putovanja u cilju promovisanja muzičke karijere.

Posljednje godine i smrt

U Amsterdamu su promovisani njegovi koncerti, kojih je tada bilo ukupno dvanaest, a najpopularniji koncerti su bili „Četiri godišnja doba“. Oni su bili vrhunac njegove karijere kojima je postigao veliki uspjeh.

Tokom 1728. godine ove koncerte je u Parizu vidio Luj XV (Luigi XV) koji se istim zadivio. Stoga je Vivaldi pozvan da svira na kraljevskom vjenčanju. Drugi put ga je Luj XV pozvao da svira u čast rođenja njegovih ćerki bliznakinja. Još su neki evropski vladari insistirali da Vivaldi svira za njih, što je ovaj i učinio.

Zbog nezaštićenih autorskih prava tih je godina Vivaldi donio odluku o prestanku objavljivanja svojih djela. Iako je zbog ovog čina možda tada imao koristi, to je razlog što su mnoge njegove kompozicije izgubljene. Kako je bivao sve stariji, tako je postepeno jenjavao interes za njegove koncerte.

Namjeravao je da sa Anom krene u posjetu Beču 1740. godine, međutim ona je zbog posla ostala u Gracu. Naredne godine je neke od svojih kompozicija prodao grofu Kolaltu. Umro je iste godine u svojoj 63. godini od posljedica unutrašnje infekcije. Sahranjen je na bolničkom groblju. Budući da je na samom kraju života potpuno osiromašio upriličena mu je skromna sahrana.

Ana je imala još nekoliko nastupa do 1744. godine, poslije čega se više ništa ne zna o njoj. Značajan broj djela Vivaldija pronađen je u manastiru San Martino, a mnogo godina kasnije pronađene su još neke kompozicije u palati Duraco u Đenovi.

Krater na planeti Merkur prečnika 200 km, koji ima oblik dvostrukog prstena, nosi ime Vivaldija. Godine 1971. je snimljen film „Zemlja tišine i tame“ čiji je režiser Verner Herzog (Werner Herzog), a u kome je korištena muzika Vivaldija. Film iz 1979. godine režisera Roberta Bentona (Robert Benton) „Kramer protiv Kramera“ je isto tako bogat Vivaldijevom muzikom.

Njegova muzika korištena je još u dva filma: „La Chinoise“, snimljen 1967. godine, režiser Žan-Lik Godar (Jean-Luc Godard)  i „Golden Coach“, snimljen 1952. godine, režiser Žan Reno (Jean Reno).

Muzičko stvaralaštvo

Vivaldi je 1711. godine objavio mnoge instrumentalne kompozicije koje je komponovao za ženski orkestar. Od 1713. godine Vivaldiju se ukazala prilika da komponuje duhovnu muziku. Napisao je veliki broj dijela za glas, serenate, sekularne kantate. Njegova zbirka od dvanaest koncerata „L’estro armonico Op. 3“ spada u najbitnija izdanja u 18. vijeku. Objavljena je u Holandiji, a bila je popularna širom Evrope.

Prihvatio je ponudu 1723. godine da uradi dva koncerta za orkestar „Pieta“ i to u svakom mjesecu šest godina uzastopno. Ovim poslom je omogućio redovan izvor prihoda. Zavjesa je zaklanjala ženski orkestar „Ospedale della Pieta“ od pogleda publike, a sve zbog strogih religijskih principa u tadašnje vrijeme.

Stekavši slavu i ugled radio je kao kompozitor opere na najpopularnijim pozornicama Venecije. U periodu od 1726. do 1228. godine bio je operni kompozitor u pozorištu „San Anđelo“ u Veneciji.

Istorija i mitologija bile su česta tematika u baroknim operama. Vivaldi je komponovao opere srednjovjekovne romanse, kao što su opere „Orlando“ i „Ginevra“. Daleki prostori su oslikani u operama „Motezuma“ i „Teuzone“. U operi „La verita in cimento“ Vivaldi je predstavio muslimanski istok.

U operama je najčešće prikazivao dvorske intrige, ljubavne zaplete, moralne sukobe i slično. Česti likovi njegovih opera su: žena koja je vjerna voljenom muškarcu, udovica osvetoljubive naravi, zaljubljeni ratnik, tiranin i slično.

Redovno je radio na objavama zbirki instrumentalne muzike. Najpopularnija zbirka iz ovog perioda je „Il cimento dell’ armonia e dell’ inventione Op. 8“ čiji je sastavni dio njegov neprevaziđen koncert „Četiri godišnja doba“.

Idućih godina mnogo je putovao u Prag, Beč i još nekoliko evropskih gradova. Zbog čestih putovanja i brojnih koncerata od 1738. godine više nije radio za orkestar „Pieta“. Kako je u Veneciji gubio na popularnosti donio je odluku o odlasku u Beč. Tamo je komponovao veliki broj svojih opera.

Poslije smrti Karla VI (Carlo VI) zatvorena su mnoga pozorišta pa je od tada Vivaldi imao ozbiljnih problema u karijeri. Umro je u Beču, najvjerovatnije zbog toga što je toliko osiromašio da nije imao novca za povratak u Veneciju.

Svojom sposobnošću violinskog virtuoza, kao i kompozitora izvršio je ogroman uticaj na kompozitore širom Evrope. Njegovi violinski koncerti bili su model za učenje Johanu Sebastijanu Bahu.

Ako se ne računaju izgubljena i nedovršena djela, njegovo stvaralaštvo kada je upitanju instrumentalna muzika broji 90 sonata, 478 koncerata i 14 simfonija. Što se tiče muzike za glas komponovao je 45 opera, 8 kratkih djela za pozorište, više od 60 kompozicija duhovne muzike, 39 kantata i tri oratorija.

Djela

Koncerti:

Svi koncerti Vivaldija dijele se u šest grupa, po njihovim instrumentacijama:

•  327 solo koncerata (jedan solo instrument, orkestar žičanih instrumenata i kontinuo)
•  45 dvostrukih koncerata (dva solo instrumenta, orkestar žičanih instrumenata i kontinuo)
•  34 koncerta za ansambl (više od dva solo instrumenta, orkestar žičanih instrumenata i kontinuo)
•  4 koncerta za dva orkestra žičanih instrumenata i solista
•  22 kamerna koncerta (tri do šest solo instrumenata i kontinuo)
•  44 koncerta za orkestar žičanih instrumenata i kontinuo.

Najpoznatije opere:

• „Orlando“
• „Ginevra“
• „Motezuma“
• „Teuzone“
• „La verita in cimento“