Vesna Parun

Biografija

Vesna Parun je bila hrvatska pesnikinja i dečji pisac. Važi za jednu od najistaknutijih ličnosti hrvatske poezije i književnosti za decu u drugoj polovini XX veka. Bila je prva žena u hrvatskoj književnosti koja je od nje i za nju živela. Rođena je 10. aprila 1922. godine na Zlarinu, ostrvu koje pripada Šibeniku, a preminula je 25. oktobra 2010. godine u domu u Stubičkim Toplicama.

Vesna je imala majku Anticu, oca Anta i troje braće i sestara. Otac je bio opštinski činovnik koji je često premeštan pa je detinjstvo provela na relaciji Split-Biograd na Moru-Šibenik. Osnovnu školu je završila na Visu, a gimnaziju u Šibeniku i Splitu gde je 1940. godine maturirala. Iste godine je upisala studije romanistike na Filozofskom fakultetu u Zagrebu, ali je pobegla u Split zbog rata.

Pošto je živela u teškim uslovima, već od 14. godine je samu sebe izdržavala podučavanjem druge dece. Sa 10 godina je napisala svoju prvu pesmu pod nazivom „Pramaljeće“ i ona je objavljena u listu „Anđeo čuvar“. 1942. godine se vratila u Zagreb gde je nastavila da studira filozofiju. Vesnin brat je otišao u partizane i ubrzo je poginuo.

1947. godine je obolela od tifusa i tugovala je zbog nesrećne ljubavi koja je počela devet godina ranije. Zbog svega ovoga je pravila pauze tokom studiranja. Bila je veoma lepa žena, a kada je obolela od tumora štitne žlezde, odbila je da se operiše jer je osećala da tu leži njena kreativnost.

1962. godine se preselila u Bugarsku gde se udala. Vesna i njen suprug su skromno živeli i ona je o njemu uvek lepo govorila. Bila je žrtva političkih manipulacija, a u ljubavi je bila jako nesrećna. 1967. godine se vratila u Zagreb i radila je kao slobodan književnik.

2000. godine je zbog, zdravstvenih problema, napustila dom koji se nalazio u Studentskom gradu, u zagrebačkoj Dubravi. Otišla je u dom u Stubličkim Toplicama. U 85-oj godini života se učlanila u Demokratsku stranku žena i podržala ju je na izborima 2007. godine. Od 1947. godine je bila član DHK (Društva hrvatskih književnika), ali je 2010. godine poslala pismo u kome je obrazložila zašto ih napušta. Iste godine je preminula. Počela je da piše autobiografiju, ali je nije završila.

Vesna je dobitnica brojnih nagrada i priznanja za svoj rad. Neke od njih su: Nagrada Matice hrvatske za zbirku „Pjesme“ (1948. godine), Nagrada grada Zagreba za zbirku „Crna maslina“ (1955. godine), Nagrada Vladimir Nazor (1959. godine), Nagrada Grigor Vitez za dečji roman „Mačak Džingiskan i Miki Trasi“ (1968. godine), Diploma za poeziju koja joj je uručena u Parizu (1970. godine), Zmajeva Nagrada Matice srpske u Novom Sadu za najuspešnijeg dečjeg pisca (1972. godine), Nagrada Vladimir Nazor za životno delo (1982. godine), povelja Visoka žuta žita na Pesničkim susretima u Drenovcima (2002. godine), Nagrada Tin Ujević za zbirku soneta „Suze putuju“ (2003. godine), Velika zlatna plaketa UBIUDR Podravka (2006. godine), Evropska književna nagrada od opštine Vršac (2010. godine).

Njene pesme su prevođene na mnoge strane jezike. Osim pisanjem, bavila se slikarstvom i prevođenjem sa slovenskog, nemačkog, bugarskog i francuskog jezika. Prevodila je Geteova, Hajneova i Rilkeova dela.

Dela

Poezija:

• Zore i vihori, 1947.
• Pjesme, 1948.
• Crna maslina, 1955.
• Vidrama vjerna, 1957.
• Ropstvo, 1957.
• Pusti da otpočinem, 1958.
• Ti i nikad, 1959.
• Koralj vraćen moru, 1959.
• Konjanik, 1961.
• Jao jutro, 1963.
• Bila sam dječak, 1963.
• Vjetar Trakije, 1964.
• Pjesme, 1964.
• Gong, 1966.
• Otvorena vrata, 1968.
• Ukleti dažd, 1969.
• Tragom Magde Isanos, 1971.
• Sto soneta, 1972.
• I prolazim životom, 1972.
• Stid me je umrijeti, 1974.
• Olovni golub, 1975.
• Apokaliptičke basne, 1976.
• Ljubav bijela kost, 1978.
• Čitač snova, 1978.
• Izabrane pjesme, 1979.
• Mapa Magdica, 1979.
• Šum krila, šum vode, 1981.
• Salto mortale, 1981.
• Izabrana djela, 1982.
• Grad na Durmitoru, 1988.
• Kasfalpirova zemlja, 1989.
• Indigo grad, 1990.
• Sonetni vijenci, 1991.
• Tronožac koji hoda, 1993.
• Začarana čarobnica, 1993.
• Izbor iz djela, 1995.
• Ptica vremena, 1996.
• Smijeh od smrti jači, 1997.
• Pelin basne, 1998.
• Spužvica i spužva, 1999.
• Političko Valentinovo, 2000.
• Grijeh smrti, 2000.

Proza:

• Pod muškim kišobranom, 1987.
• Krv svjedok, 1988.
• Hrvatska kraljica, 1999.
• Noć za pakost – moj život u 40 vreća, 2001.

Dečja poezija:

• Patka Zlatka, 1957.
• Tuga i radost šume, 1958.
• Zec mudrijan, 1958.
• Kornjačin oklop, 1958.
• Mačak Džingiskan i Miki Trasi, 1968.
• Mačak na mjesecu, 1969.
• Miki Trasi i baka Pim Bako, 1968.
• Miki slavni kapetan, 1970.
• Karneval u Kukljici, 1974.
• Poznanstvo s danima malog Maksima, 1974.
• Igre pred oluju, 1979.
• Dvanaest slikovnica o psima, 1983.
• Hoću ljutić, neću mak, 1983.
• Roda u školi, 1988.
• Pokraj Kupe kad se vrapci skupe, 1989.
• Moj prijatelj šišmiš, 1990.
• Uspavanka za poljubac, 1995.
• Kroz prozorčić zime, 1995.
• Pčela, duga i mlin, 1997.
• Tri morske pustolovke, 2000.
• Morska kočijica, 2001.

Dramska dela (izvedena):

• Marija i mornar
• Apsirt
• Magareći otok, oliti homo homini asinus
• Škola za skitnice