Karlo Kolodi

Biografija

Karlo Lorencini (Carlo Lorenzini), poznatiji pod imenom Karlo Kolodi (Carlo Collodi) je bio italijanski književnik i novinar. Rođen je 24. novembra 1826. godine u Firenci, a umro 26. oktobra 1890. godine u istom gradu.

Kolodi je najpoznatiji po čuvenoj bajci „Pinokijeve avanture“ koja je i danas jedno od najomiljenijih dečjih štiva.

Detinjstvo i obrazovanje

Karlo Kolodi je rođen u Firenci 1826. godine. Njegov otac Domeniko Lorencini (Domenico Lorenzini) bio je kuvar, a majka Anđelina Orcali (Angiolina Orzali) krojačica i konobarica. Njegova majka je rođena u gradu Kolodi u kome je i Karlo proveo veći deo detinjstva, pa je i većinu svojih dela objavljivao pod pseudonimom Karlo Kolodi. Domeniko i Anđelina su imali desetoro dece, ali ih je čak sedmoro preminulo veoma rano.

Zahvaljujući porodici Đinori kod koje su radili njegovi roditelji, Karlo je dobio mogućnost da se školuje. Od 1837. do 1842. godine studirao je bogosloviju, ali bez namere da postane sveštenik. Nakon toga dve godine je slušao časove retorike i filozofije u Firenci. Godine 1844. je prekinuo školovanje, te počeo da radi u biblioteci u Firenci, a 1847. počeo da piše tekstove za milanski list „L’Italia Musicale“. Pisao je muzičke i pozorišne kritike, te komentarisao moderna poetska i prozna dela.

Karijera

Tokom Italijanskih ratova za nezavisnost koji su se vodili od 1848. do 1860. godine, Kolodi je bio dobrovoljac toskanske armije. Već u prvim radovima koje je objavio oseća se veliko interesovanje za politička zbivanja. Bio je novinar i jedan od osnivača satiričnog lista „Il Lampione“ („Ulične lampe“). List je radio od 1853. godine, ali je po naredbi vojvode od Toskane vrlo brzo ugašen. Već naredne godine Kolodi je osnovao drugi list „Lo scaramuccia“ („Čarka“, prim. aut). Ovaj list je vrlo brzo postao jedan od glavnih italijanskih pozorišnih časopisima, na koga su se kasnije ugledali drugi novinari i urednici širom zemlje.

Sarađivao je i sa drugim humorističkim časopisima, koji su, iako im je satira bila glavna vodilja, komentarisali umetničke, pozorišne i književne teme. Tokom jedne takve saradnje sa časopisom „La Lente“ prvi put se potpisao pod pseudonimom Kolodi.

Godine 1860. ponovo je pokrenuo „Ulične lampe“, a već sledeće godine u kojoj je nastupilo ujedinjenje Italije prestao je da se bavi novinarstvom. Godine 1868. je na molbu Ministarstva obrazovanja pristao da učestvuje u izradi italijanskog rečnika.

Prvo delo koje je objavio bila je drama „Gli amici di casa“ („Kućni prijatelji“) iz 1856. godine. Iste godine objavio je parodiju priručnika „Un romanzo in vapore“ („Romansa u dvoje“), te počeo da sarađuje s drugim političkim listovima poput „Il Fanfulla“ („Fanfula“). U to vreme bio je član komisije za cenzuru u pozorištu.

Godine 1875. preveo je na italijanski jezik francusku bajku „Priče o vilama“ („Racconti delle fate“), a sledeće godine je, inspirisan knjigom „Giannetto“, književnika Alesandra Luiđija Paravićinija (Alessandro Luigi Parravicini) napisao knjige „Đanetino“, „Minucolo“ i „Il viaggio per lItalia di Giannettino“ (Đanetinijevo putovanje u Italiju“), seriju pedagoških knjiga u kojima glavni lik, Đanetino istražuje Italiju.

Kalodi je bio fasciniran idejom da upotrebljava ljubazne, razigrane likove kako bi kroz njih izrazio sopstvena uverenja. Tokom 1880. godine započeo je rad na delu „Storia di un burattino“ („Priča o lutku“), najpoznatiju pod nazivom „Le avventure di Pinocchio“ („Pinokijeve avanture“) koje su izlazile u nastavcima.

Tih godina pripremio je nekoliko satiričnih skečeva i priča poput „Macchiette“ iz 1880. godine, „Occhi e nasi“ („Oči i nosevi“) iz 1881. i „Storie allegre“ („Vesele priče) iz 1887. godine.

Od 12. aprila do 8. decembra 1886. godine bio je uredik „Dečjih novina“. Na vrhuncu karijere, mesec dana pred svoj šezdeseti rođendan, Kolodi je preminuo od aneurizme na svom kućnom pragu. Sahranjen je na groblju Porte Santa u Firenci.

Iako su mnogi istoričari tvrdili da je Kolodi bio mason, te tvrdnje nisu dokazane, a pojedine su i opovrgnute. S obzirom na život kakav je živeo mnogi smatraju da iza njega nije mogla stajati tako moćna organizacija.

Njegov bratić Paolo Lorencini (Paolo Lorenzini) nastavio je Karlovim stopama. On je takođe pisao priče za decu, te se baš poput strica potpisivao prezimenom Kolodi.

Značaj

Iako je napisao mnoga dela, Kolodi je ipak najpoznatiji po priči od drvenom lutku Pinokiju, koja danas predstavlja nezaobilaznu lektiru za osnovce. Njen značaj ogleda se upravo u tome što novim generacijama ostavlja snažnu poruku o onome što je najvažnije u životu.

Kompanija Dizni (Disney) je 1940. godine prvi put adaptirala njegovu bajku što se ispostavilo kao pun pogodak, s obzirom da je upravo Pinokio postao jedan od najpoznatijih Diznijevih junaka.

Bibliografija

• 1856. Gli amici di casa (Kućni prijatelji)
• 1856. Un romanco in vapore (Romansa u dvoje)
• 1857. I misteri di Firenze (Tajne Firence)
• 1959. Il sig. Albèri ha ragione! (Gospodin Alberi je u pravu!)
• 1861. La manifattura delle porcellane di Doccia (Proizvodnja porcelana u Dekiji)
• 1861. Gli estremi si toccano (Izuzeci se privlače)
• 1867. La coscienza e l’impiego (Svest i upotreba)
• 1869-1870. Antonietta Buontalenti
• 1870. L’onore del marito (Čast njenog muža)
• 1876. I racconti delle fate (Priče o vilama)
• 1878. Minuzzolo
• 1880. Macchiette
• 1880. L’Italia superiore (Severna Italija)
• 1881. Occhi e nasi (Oči i nos)
• 1883. L’Italia centrale (Centralna Italija)
• 1883. La grammatica di Giannettino per le scuole elementari (Đinetinijeva gramatika za osnovce)
• 1883; 1886; 1887; 1888. Le avventure di Pinocchio. Storia di un burattino (Pinokijeve avanture. Priča o lutku)
• 1884. L’abbaco di Giannettino (Đinetinijeva računaljka)
• 1885. Libro di Lezioni per la seconda classe elementare, secondo gli ultimi programmi (Knjige lekcija za drugi razred)
• 1885. Un’antipatia (Odbojnost)
• 1886. La geografia di Giannettino (Đinetinijeva geografija)
• 1886. L’Italia meridionale (Južna Italija)
• 1887. Storie allegre (Vesele priče)
• 1889. Libro di Lezioni per la terza classe elementare secondo gli ultimi programmi (Knjige lekcija za drugi razred)
• 1890. La lanterna magica di Giannettino (Đinetinijeva ulična svetiljka)

Dela objavljena posthumno

• 1892. Divagazioni critico-umoristiche
• 1892. Note gai
• 1990. Cronache dall’Ottocento (Hronike iz 19. veka)
• 1995. Sabrana dela
• 2006. Il viaggio per l’Italia di Giannettino (Pinokijevo putovanje u Italiju)