Stefan Vladislav

Biografija

Stefan Vladislav Nemanjić je bio srpski kralj koji je vladao od 1233/34. – 1241/42. godine. Njegova zadužbina je manastir Mileševa u kome je sahranjen. Rođen je oko 1198. godine, a preminuo je oko 1267. godine. Mesto njegovog rođenja i smrti nije poznato.

Vladislav je sin Stefana Prvovenčanog i njegove prve supruge Evdokije Anđel. Imao je starijeg brata Stefana Radoslava, mlađeg brata Predislava i mlađu sestru Komninu. Sa očeve strane je imao mlađeg polubrata Stefana Uroša.

Nakon smrti Stefana Prvovenčanog koja se dogodila 1228. godine, najstariji sin Radoslav ga je nasledio na srpskom prestolu. Njegov stric Sveti Sava krunisao ga je za kralja u manastiru Žiča. Vladislav i Uroš su dobili imanja na upravu, a Predislav se rano zamonašio i dobio je ime Sveti Save II. Prvo je bio episkop Huma, a zatim srpski arhiepiskop.

Monah Teodosije je napisao da je Radoslav u početku bio dobar vladar, ali je potpao pod uticaj svoje žene, kraljice Ane koja je bila ćerka epirskog despota Teodora I Anđela. Srpskoj vlasteli se to najverovatnije nije dopalo, ali nisu organizovali pobunu sve dok je Teodor bio moćan vladar.

9. marta 1230. godine dogodila se bitka kod Klokotnice u kojoj su se sukobile bugarska vojska koju je predvodio car Jovan Asen II i snage Epirske despotovine na čijem čelu je bio Radoslavov tast. Bitka se završila pobedom Bugara i stvaranjem Bugarskog carstva, dok je Epirska despotovina postala drugorazredna država.

Nakon toga, Radoslav više nije mogao da računa na tasta koji je bio zarobljen pa ga je srpska vlastela smenila. Krajem 1233. godine ili početkom 1234. godine, Vladislav je proglašen za kralja. Kako bi obezbedio podršku Bugarske koja je tada bila najveća sila na Balkanu, Vladislav se oženio bugarskom princezom Belosavom Bugarskom koja je bila ćerka cara Ivana Asena II. Imali su dva sina: Stefana koji je umro pre 1281. godine i Desu koji je bio župan, kao i jednu ćerku za koju se samo zna da je bila supruga omiškog kneza Đure Kačića.

Nakon što je zbačen sa prestola, Radoslav se sa suprugom sklonio u Dubrovnik. Pošto nije mogao da povrati titulu kralja, on se zamonašio i dobio je ime Jovan. Pretpostavlja se da bratu nije pravio probleme i da je dobio oblast kojom je upravljao.

Sveti Sava nije podržao nasilnu promenu vlasti pa je, nakon krunisanja Vladislava, otišao u drugu posetu Svetoj zemlji tokom koje je preminuo. To se dogodilo 1236. godine u bugarskom gradu Trnovo. Pošto su Bugari hteli da zadrže telo srpskog arhiepiskopa, Vladislav je otišao kod tasta i molio ga je da ga vrate. Godinu dana kasnije, uspeo je u svojoj nameri i sahranio je strica u priprati manastira Mileševa.

Od 1230. godine Braničevo i Beograd više nisu bili u sastavu Bugarskog carstva. Usledio je napad mađarskih krstaša na Bosnu koji je predstavljao pretnju za Hum. Zauzeli su severni deo koji je pripadao Vladislavljevom rođaku Toljenu II, ali srpski kralj je vrlo brzo povratio tu oblast. On je nastavio da suzbija krstaše koji su došli do Cetine. Nakon ovoga, Vladislav je smatrao Hum za svoju teritoriju i dodao ga je u svoju titulu.

Ova dešavanja su Srbe dodatno približila pravoslavnoj veri. Iako je Jovan Asen II dosta uticao na Vladislavovu politiku, nema dokaza da ga je srpski kralj priznao za vrhovnog gospodara Srbije. Pošto je video kako je njegov brat Radoslav prošao zbog bliskih odnosa sa Epirom, Vladislav se udaljio od bugarskog cara.

1234. godine srpski kralj je počeo pregovore sa Dubrovčanima. Oni su obećali da neće dozvoliti da iko priprema pobunu protiv Srbije na njihovoj teritoriji, a, za uzvrat, prestali su da plaćaju danak za župu Žrnovnicu. 1237. godine Vladislav i Đovani Dandolo, predstavnik Dubrovnika, potpisali su trgovinski sporazum kojim su potvrđeni pregovori.

1241. godine Tatari su započeli veliku najezdu u okviru koje su opustošili Srbiju, Bosnu i Bugarsko carstvo. Situacija se dodatno pogoršala zbog smrti cara Jovana Asena II nakon čega je Bugarska postala tatarski vazal. To se srpskoj vlasteli nije dopalo pa su krajem 1241. ili početkom 1242. godine zbacili Vladislava sa vlasti. Na njegovo mesto su postavili Stefana Uroša I koji će postati jedan jedan od najvažnijih vladara iz dinastije Nemanjić.

Vladislavljeva supruga Beloslava je započela bitku protiv Uroša zbog čega je bila proterana u Dubrovnik. Vladislav je bio zarobljen, ali vrlo brzo se pomirio sa polubratom. Uroš mu je dao da upravlja Zetom i da koristi titulu kralja.

Pretpostavlja se da je preminuo oko 1267. godine. Sahranjen je u svojoj zadužbini manastiru Mileševa. Srpska pravoslavna crkva ga je proglasila za sveca i proslavlja ga 24. septembra po julijanskom, tj. 7. oktobra po gregorijanskom kalendaru.

Nakon Vladislavljeve smrti, njegov sin Desa je tražio da se vrate kraljeve stvari koje su se nalazile u blagajni u Dubrovniku. Jedna od tih stvari bila je platnena zastava crvene i plave boje koja predstavlja najstariju srpsku zastavu.

Vladislav je opisan kao veoma energičan i pouzdan čovek koji je imao preku narav.