Ana Dandolo

Biografija

Ana Dandolo je bila prva srpska kraljica, druga (a neki izvori kažu treća) supruga kralja Stefana Prvovenčanog i majka Stefana Uroša I koji je 1241/42. godine postao kralj. Poznato je da je rođena u Veneciji, a preminula je u periodu od 1263. do 1268. godine u Kraljevini Srbiji.

Anin otac je bio Ranijera Dandola, mletački admiral i državnik, vicedužd Venecije i Prokurator Svetog Marka. Tokom njegove vladavine je završena prva kodifikacija mletačkog građanskog prava „Usus Venetorum“.

Ranijera se 1208. godine borio sa đenovljanskim admiralom Enrikom od Malte i bio je ranjen, pa se pretpostavlja da je umro u zarobljeništvu. Anin deda je bio mletački dužd Enriko Dandolo koji je imao značajnu ulogu u Četvrtom krstaškom ratu u kome je 1204. godine došlo do pada Carigrada i rušenja Vizantijskog carstva.

Stefan je shvatio da više ne može da računa na njihovu podršku pa se obratio Mlečanima koji su obećali da će mu pomoći ukoliko oženi Anu. 1217. godine oni su se venčali, a nakon toga papa Honorije III je poslao legata koji je Stefana i Anu krunisao za kralja i kraljicu u crkvi Svetog Petra i Pavla u Rasu.

Ana je bila kraljica od 1217. do 1227. godine kada ju je nasledila supruga Radoslava Nemanjića, Ana Anđelina Komnina Dukina. Ana je nagovarala Stefana da se odrekne pravoslavlja, ali on to nije uradio. Zahvaljujući njoj, srpska i mletačka porodica su se veoma poštovale.

Oko 1223. godine rodila je Stefana Uroša I koji je Stefanu Prvovenčanom bio četvrti sin. Takođe je rodila ćerku Renijeru, ali o njoj se skoro ništa ne zna.

Nije poznat tačan datum Anine smrti, ali pretpostavlja se da je živela oko četrdeset godina duže od svog supruga i da je preminula između 1263. i 1268. godine. Sahranjena je u manastiru Sopoćani, a u crkvi Svete Trojice, koja se nalazi u okviru manastira, naslikana je freska čiji je naziv „Smrt kraljice Ane Dandolo“.

Na freski je prikazano kako Isus Hristos, Bogorodica i anđeo uzimaju Aninu dušu, a oko odra stoje arhiepiskop Sava II, kralj Uroš, njegova deca i supruga, kraljica Jelena Anžujska, koja joj ljubi ruku.

Anini unuci su kraljevi Stefan Dragutin i Stefan Uroš II Milutin, praunuk joj je Stefan Uroš III Dečanski, a čukunuk Stefan Uroš IV Dušan Silni.

U nalazu našeg antropologa prof. dr Živka Mikića piše da je Ana bila visoka oko 162 cm, da je nekoliko godina pre smrti imala problema sa kičmom i da su joj, u trenutku smrti, svi zubi bili očuvani.

U seriji „Nemanjići – rađanje kraljevine“ koja je snimana 2017. godine, prvu srpsku kraljicu Anu Dandolo glumi Sloboda Mićalović.