Irinej (patrijarh srpski)

Biografija

Patrijarh srpski Irinej (svjetovno Miroslav Gavrilović) je bio 45. vrhovni poglavar Srpske pravoslavne crkve, sa titulom Njegova Svetost Arhiepiskop pećki, mitropolit beogradsko – karlovački i patrijarh srpski Irinej. Rođen je u Vidovi kod Čačka, 28. avgusta 1930. godine. Preminuo je 20. novembra 2020. godine u Beogradu.

Biografija

Patrijarh srpski Irinej je rođen u Vidovi, selu koje se nalazi u blizini Čačka, 1930. godine. Njegovo svjetovno ime je  Miroslav Gavrilović. Otac mu se zvao Zdravko, a majka Milijana.

U rodnom mjestu je pohađao osnovnu školu, a gimnaziju je završio u najbližem gradu Čačku. Bogosloviju, koju je učio u Prizrenu, je završio 1951. godine. Zatim je otišao u Beograd, gdje je stekao fakultetsku diplomu na Bogoslovskom fakultetu.

Niko od članova njegove porodice nije bio sveštenik. Međutim, njegova odluka o polasku na crkvene studije mogla je proizaći iz uticaja neposredne okoline u kojoj je odrastao, a koja je karakteristična po mnoštvu sagrađenih manastira. Nakon završenog fakulteta odslužio je vojsku.

Godine 1959. patrijarh srpski German (vrhovni poglavar Srpske pravoslavne crkve u periodu od 1958. do 1990. godine, jedini patrijarh koji je za života penzionisan) je u manastiru Rakovici zamonašio Miroslava (kasnije patrijarha Irineja), koji je primio monaški čin i monaško ime Irinej.

Te iste godine, u crkvi Ružica ispod Kalemegdana, je rukopoložen u jerođakona i jeromonaha. Do 1968. godine je radio na mjestu profesora Prizrenske bogoslovije i za to vrijeme je upućen na postdiplomske studije u Atini.

Jedno vrijeme je bio upravnik Monaške škole u Ostrogu. U periodu od 1971. do 1974. godine je ponovo bio profesor Prizrenske bogoslovije, kao i njen rektor. Dobro je upoznao teške uslove života stanovništva Kosova i Metohije.

Godine 1974. je postavljen za vikara patrijarha Germana (vikarni episkop moravički). Naredne godine, Sveti arhijerejski sabor ga je izabrao za episkopa niškog. Ustoličen je u Sabornoj crkvi u Nišu. Isto tako, u nekoliko navrata je bio u članstvu Svetog arhijerejskog sinoda Srpske pravoslavne crkve.

Pune 34 godine je proveo na čelu niške eparhije. Tamo je važio za čovjeka koji je donio mir, stoga se govorilo da bi on kao takav, u slučaju da bude izabran za patrijarha Srpske pravoslavne crkve, mogao da ujedini sve episkope.

Zauzeo se po pitanju podizanja novih hramova na području Niša. Preko puta Saborne crkve, 1987. godine počela je izgradnja novog hilandarskog metoha. Hram posvećen Svetom Savi je izgrađen na padinama Delijskog visa, čije je temelje osvetio patrijarh Irinej (tada episkop niški Irinej).

Godine 1997. je izvršio osvećenje temelja za novu crkvu na novom niškom groblju, a koja se posvećuje vozdviženju časnog krsta. Obnovljena je velika litija niškim ulicama, 1998. godine.

U aprilu 1999. godine, na prostoru novog niškog bulevarskog naselja, izvršio je osvećenje temelja nove crkve. Ova crkva se posvećuje Svetom caru Konstantinu i njegovoj majci carici Jeleni.

Kao episkop je bio blizak svome prethodniku, patrijarhu Pavlu. Predano je radio na mnogim poslovima za Srpsku pravoslavnu crkvu. Putovao je u Ameriku 22 puta, a sve kako bi premostio tamošnji crkveni raskol.

Nekoliko dana prije nego što je izabran za patrijarha Srpske pravoslavne crkve je izjavio: „Naša crkva nije od juče, ona ima svoje vjekovno trajanje. Život i misija Srpske pravoslavne crkve su manje – više usklađeni, idu određenim istorijskim putem i suštinski nema mnogo značaja ko je na čelu crkve. Postoje pravila koja regulišu Crkvu i svaki koji dođe da naslijedi patrijarha Pavla slijediće tu liniju pravila. Istina, svaki patrijarh unosi svoji ličnu notu, ali to više ide na račun njegove ličnosti nego na račun crkve“.

Tada je još objasnio: „Morate da razumijete da Crkvom ne upravlja patrijarh već Sabor i sve važne odluke donose se saborno. Patrijarh jeste taj koji predsjedava i potpisuje, ali ono što je suština zavisi od same Crkve“.

Za patrijarha Srpske pravoslavne crkve je izabran 22. januara 2010. godine, odlukom Izbornog sabora Srpske pravoslavne crkve. Arhijerejski sabor je na izbornom zasjedanju Srpske pravoslavne crkve izabrao episkopa niškog Irineja za patrijarha Srpske pravoslavne crkve, poslije četiri glasačka kruga i nasumičnim biranjem jedne od tri cedulje sa imenima kandidata za izbor patrijarha u najužem izboru.

U najuži izbor, pored izabranog patrijarha Irineja, ušli su Irinej bački i mitropolit crnogorsko – primorski Amfilohije. Zvona na Sabornoj crkvi označila su da je novi patrijarh izabran, kao i podignuta zastava na patrijaršijskom dvoru koja je, od dana kad je patrijarh Pavle preminuo do tada, bila spuštena na pola koplja.

Naredni dan po izboru je ustoličen u Sabornoj crkvi u Beogradu. Bio je patrijarh Srpske pravoslavne crkve do svoje smrti.

Tadašnji predsjednik Republike Srpske je u oktobru 2011. godine odlikovao patrijarha Irineja Ordenom Republike Srpske na lenti. Te iste godine u decembru je odlikovan Velikom Ogrlicom Ordena Orla Gruzije i Bešavne Dolame Gospodina našeg Isusa Hrista od strane princa od Gruzije.

Oglasio se povodom zakazane Beogradske parade ponosa u oktobru 2011. godine, gdje se protivio održavanju iste, a sve nadležne organe je pozvao da se ova parada ne održi.

Godine 2012. mu je uručena Povelja Udruženja književnika Srbije. Isto tako, za zasluge učinjene prema Kraljevskom domu, za narodno i opšte dobro, princ Aleksandar II Karađorđević je 2013. godine odlikovao patrijarha Irineja kraljevskim ordenom Karađorđeve zvijezde na velikom krstu.

U Zemunu je počasni građanin. Akademija Svetog Vladimira u Njujorku mu je u septembru 2015. godine uručila počasni doktorat. Naredne godine je od eparhije šabačke dobio orden Svetog vladike Nikolaja.

Prisustvovao je svečanosti 2016. godine u Australiji povodom sakupljanja pomoći u iznosu od 10 000 dolara za crkvenu kuhinju u Beogradu i najmlađe na Kosovu i Metohiji, od strane parohijana crkve Svetog Georgija iz Sent Albanasa. Iste godine je održao besjedu u Katedrali Svetog Pavla u Londonu. Pravoslavnu crkvu u Kipru je posjetio u novembru 2016. godine.

Godine 2018. mu je uručena nagrada Međunarodnog fonda jedinstva pravoslavnih naroda u Moskvi. Po cijeloj niškoj eparhiji, zahvaljujući velikoj angažovanosti patrijarha Irineja, vidna je obnova postojećih hramova i manastira, te izgradnja novih.

Medji su objavili da je 4. novembra 2020. godine , nedugo nakon sahrane vladike Amfilohija, patrijarh Irinej pozitivan na novi virus korona. Već sljedećeg dana je primljen na liječenje u Vojnu bolnicu Karaburma. Pored srpskih, o njegovom zdravlju su brinuli i ruski ljekari.

Srpska pravoslavna crkva je 19. novembra na svom sajtu objavila da se njegovo stanje pogoršalo, te da je priključen na aparate za održavanje vitalnih organa. Sljedećeg jutra objavjeno je da je patrijarh Irinej preminuo. Sahranjen je 22. novembra 2020. godine u kripti Hrama Svetog Save na Vračaru.