Mirjana Joković

Biografija

Mirjana Joković je srpska pozorišna, filmska i televizijska glumica prepoznatljiva po ulogama u filmovima „Zaboravljeni“, „Granica“„Vukovar, jedna priča“, „Podzemlje“, „Stršljen“, Bure baruta“ i drugima. Rođena je 24. novembra 1967. godine u Užicu. Udata je za Srđana Milenkovića. Danas živi i radi u Americi.

U devetoj godini je počela da glumi u pozorištu i na filmu. Na velikom platnu se prvi put pojavila 1979. godine u filmu „Poslednja trka“. Još kao devojčica igrala je u komedijama „Tesna koža“ i „Kamiondžije“. Sa 16 godina je upisala glumu na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu.

Glumila je u mnogim pozorištima, a filmsku publiku oduševila je 1988. godine ulogom u filmu „Zaboravljeni“ koja joj je donela Nagradu „Zlatna arena“ za sporednu ulogu na Filmskom festivalu u Puli, te Nagradu „Carica Teodora“ na Festivalu u Nišu.  Iste godine tumačila je glavnu ulogu u argentinsko-jugoslovenskom filmu „Put za jug“.

Sa britanskim glumcem Danijelom Dej Luisom (Daniel Day-Lewis) glumila je u romantičnoj komediji „Eversmile, New Jersey“, a sa nemačkim glumcem Benom Bekerom (Ben Becker) u drami „Das serbische Mädchen“. Za uloge u filmovima „Put za jug“ i „Zaboravljeni“ dobila je nagradu na Filmskom festivalu u Rio de Žaneiru

Uloga Etel u potresnoj drami „Granica“ donela joj je Nagradu „Zlatna arena“ za najbolju žensku ulogu, a 1989. godine proglašena je glumicom godine na Festivalu u San Sebastijanu.

Usledile su uloge u filmovima „Mala“, „Vukovar, jedna priča“, „Podzemlje“ i drugima. Domaću publiku je oduševila u dramama „Bure baruta“ i „Stršljen“, te seriji „Vratiće se rode“. Glumila je u stranim filmovima „A Better Way to Die“, „Private Property“, „Maid in Manhattan“ i drugima.

Od početka devedesetih godina prošlog veka živi i radi u Americi.

Detinjstvo i obrazovanje

Mirjana Joković je rođena 1967. godine u Užicu. Sa ocem Pericom, majkom Ljiljanom i bratom Mladenom je osam godina živela u Lusaki, glavnom gradu Zambije, gde je njen otac radio kao industrijski inženjer.

Godine 1972. vratili su se u Jugoslaviju, tačnije u Beograd gde je Mirjana uporedo sa osnovnom školom učila da glumi u Dramskoj radio grupi Bate Miladinovića i Mike Aleksića. Tu se rodila ljubav prema sedmoj umetnosti, pozorištu i filmu, a odatle potiču i njene prve uloge koje je dobila još kao dete.

U jednom intervjuu koji je dala još 1990. godine priznala je da su svi projekti u kojima je kao devojčica učestvovala za nju bili samo igra. S obzirom na veliko iskustvo koje je stekla glumeći u filmovima „Velika trka“, „Tesna koža“ i serijama „Kamiondžije“ i „Sivi dom“ nije imala problem da 1984. godine upiše glumu na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu.

U prvu klasu profesora Vladimira Jevtovića tada su primljeni Vesna Trivalić, Srđan Žika Todorović, Dragan Bjelogrlić, Milorad Mandić Manda, Dragan Petković, Darko Tomović, Duda Stojanović, Slobodan Boda Ninković Vesna Stanojević, Branka Puljić i Tatjana Venčelovski. Ovu ekipu, tada mladih glumaca Jevtović je kasnije nazvao „turbo klasom“.

Već se od samog početka njihovog studija znalo da poseduju nepresušan talenat, a to što je Boda Ninković imao 26, a Mirjana Joković samo 16 godina nije predstavljalo nikakav problem. Naprotiv, 12 veličanstvenih, kako će ih mediji kasnije prozvati, družili su se na Akademiji, ali i mimo nje.

Karijera

Moglo bi se reći da glumačka karijera Mirjane Joković počinje sa njenim povratkom u Jugoslaviju. Išla je u Dramsku radio grupu Bate Miladinovića, a kasnije Mije Aleksića. Još kao devojčica pokazala je veliki talenat, ali i ljubav prema glumačkom poslu. Igrala je u dečjim predstavama u pozorištu, a šira publika ju je upoznala 1979. godine u ulozi Zrne Rodić u komediji „Poslednja trka“. Film je osvojio brojne nagrade, uključujući i Srebrnu medalju žirija Olimpijskog komiteta u Moskvi.

Tri godine kasnije pojavila se u komediji „Tesna koža“ koja je Nikoli Simiću i Milanu Lanetu Gutoviću donela veliku popularnost širom Jugoslavije. Mirjana je igrala jednu učenicu u razredu profesora Japanca koga je tumačio Irfan Mensur. Već sa 15 godina našla se na setu sa velikim zvezdama jugoslovenskog glumišta.

Sledeće godine snimila je televizijsku dramu „Poslednje sovuljage i prvi petli“ koju je režirao Zdravko Šotra. Mirjana je tumačila Ivanu, dok su glavne uloge igrali Svetlana Bojković, Olivera Ježina, Živojin Žika Milenković i drugi.

Igrala je unuku Miroljuba Petrovića Čkalje u kultnoj seriji „Kamiondžije opet voze“ iz 1984. godine, gde je dobila priliku da uči od Pavla Vujisića, Čkalje, Radmile Savićević, Slavke Jerinić i drugih iskusnih kolega koji su već tada iza sebe imali vrhunske uloge i brojne nagrade.

U TV drami Miljenka Derete „Priče sa kraja hodnika“ Mirjana je igrala mladu trudnicu, dok je u seriji „Sivi dom“ Darka Bajića glumila Kaliforniju. Osim etabliranih glumaca poput Velimira Bate Živojinovića, Dragana Nikolića, Miše Janketića, Bore Todorovića i drugih, priliku da pokažu svoj talenat dobili su i Branko Vidaković, Zoran Cvijanović, Nikola Kojo i drugi.

Sa Darkom Bajićem sarađivala je i na filmu „Zaboravljeni“ koji je premijerno prikazan 1988. godine. Reč je o drami u kojoj Mirjana, Srđan Todorović i Boris Milivojević igraju troje maloletnika koji odrastaju u domu za nezbrinutu decu i na ulici. Film je oduševio kritiku i publiku na Pulskom festivalu, a mnoge je iznenadilo to što je Mirjana Joković dobila „Zlatnu arenu“ za epizodnu ulogu, iako je igrala glavnu.

Nepravda je ispravljena kada je za ulogu Dine dobila Nagradu „Carica Teodora“ na Filmskim susretima u Nišu.

Iste, 1988. godine počinje njena internacionalna karijera i to ulogom u potresnoj argentinsko-jugoslovenskoj drami „Put na jug“ („El camino del sur“) koja joj je donela brojne nagrade. Priča prati dolazak tridesetogodišnjeg Argentica poreklom iz Jugoslavije u rodnu zemlju kako bi pronašao suprugu. Za buduću ženu bira najmlađu ćerku jedne samohrane Jevrejke, a sa sobom u „obećanu zemlju“ vodi još šest siromašnih devojaka. One kreću u novi život ne sluteći da će postati žrtve njegovog prljavog biznisa.

Za ulogu Jane, tj. Anite Mirjana je osvojila nagradu za najbolju glumicu na Festivalu u Rio de Žaneiru, te proglašena najboljom glumicom 1989. godine u španskom San Sebastijanu.

Sledeće godine glumila je u drami Gorana Paskaljevića „Vreme čuda“ nastaloj po istoimenom romanu Borislava Pekića. Radnja je smeštena u jedno malo selo u Jugoslaviji 1945. godine, kada dolaskom komunista počinje jedna nova era u kulturi i odnosima crkve i države. Film je prikazan na Festivalu u Kanu, te nominovan za jugoslovenskog kandidata za Nagradu „Oskar“.

Na Festivalu u San Sebastijanu osvojio je nagradu kritičara, a na Festivalu jugoslovenskog filmskog scenarija u Vrnjačkoj Banji treću nagradu za scenario. Jugoslavija se s ovim filmom predstavila na festivalima u Moskvi, Glazgovu i Montrealu. Goran Paskaljević je dobio nagradu za najbolju režiju na Festivalu u Kanu.

Zajedno sa Žarkom Lauševićem i Franom Lasićem pojavila se u kratkom filmu „Songlines“ baziranom na pesmi nemačkog benda Alphaville.

Tokom 1989. godine snimila je mini-seriju „Vreme čuda“ i argentinski film „Eversmile, New Jersey“ u kome joj je partner bio britanski glumac Danijel Dej Luis. U ovoj romantičnoj komediji Mirjana je glumila devojku koja upoznaje mladog zubara koji na svom motoru obilazi Severnu Ameriku. Iako za nekoliko dana treba da se uda uspeva da ga nagovori da je povede sa sobom.

Režiju potpisuje Karlos Sorin (Carlos Sorin), argentinski režiser, a u filmu glume argentinske, kolumbijske i španske filmske zvezde toga vremena.

Godine 1990. glumila je u mini-seriji „Zaboravljeni“ baziranoj na istoimenom filmu koji je snimila nekoliko godina ranije, te TV drami „Baal“, ekranizaciji komada nemačkog pisca Bertolda Brehta (Berthold Brecht). U „Zaboravljenima“ su joj partneri ponovo bili Boris Milivojević i Žika Todorović, a u „Baalu“ Dragan Jovanović, Đurđija Cvetić, Predrag Miki Manojlović, Žarko Laušević i drugi.

U bioskopima se iste godine pojavila potresna drama Zorana Maširevića pod naslovom „Granica“ u kojoj Mirjana igra Mađaricu Etel, dok se u ostalim ulogama pojavljuju Lazar Ristovski, Davor Janjić, Zoran Cvijanović i drugi. Film je osvojio nagradu za najbolji scenario na Festivalu filmskog scenarija u Vrnjačkoj Banji, a Mirjana Joković nagrade „Zlatna arena“ u Puli i „Carica Teodora“ u Nišu.

Sledeće godine glumila je u nemačkom filmu „Das serbische Mädchen“ („Srpkinja“). Reč je o drami koju je režirao Peter Sehr (Peter Sehr) po noveli Zigrfida Lenca (Siegfried Lenz). Mirjana je tumčila osamnaestogodišnju devojku koja iz malog sela u Srbiji stiže u Hamburg kako bi se pridružila svom dečku. Nakon što se konačno sastanu shvata da on ne želi da ostane u toj vezi, a ona se, prećutavši da je trudna ponovo vraća u Srbiju.

Uloge su još tumačili Ben Beker, Paskal Breuer (Pascal Breuer), Vladimir Torbica, Joakim Regelien (Joachim Regelien), Peter Karsten (Peter Carsten), Ivan Bekjarev i drugi.

Iste, 1991. godine u srpskim bioskopima se pojavila i drama „Mala“ u režiji Predraga Antonijevića, bazirana na scenariju Radoslava Pavlovića. Mirjana igra Milicu Knežević, a njenu majku Mirjana Karanović. U ostalim ulogama pojavljuju se Danilo Lazović, Ljubiša Samardžić, Srđan Todorović i drugi.

Nakon toga Mirjana se preselila u Ameriku, ali se redovno odazivala pozivima za snimanja u Srbiji. Tako je u jednom danu potpisala ugovor za snimanje filmova „Vukovar, jedna priča“ i „Podzemlje“. Prvi je objavljen 1994. godine, a reč je o ratnoj drami baziranoj na istinitoj priči Srpkinje i Hrvata koji zbog politike i rata preživljavaju pakao. Mirjanin partner u ovom filmu je Boris Isaković, a uloge su još tumačili Svetlana Bojković, Predrag Ejdus, Mihailo Miša Janketić i drugi.

Film je bio srpski kandidat za Oskara u kategoriji „najbolji film van engleskog govornog područja“.

Sledeće godine se u bioskopima pojavio film „Podzemlje“ („Underground“) Emira Kusturici, koji je za vrlo kratko vreme stekao status kultnog filma. Reč je crnoj komediji koja prati priču porodica koje su se u vreme nacističke okupacije sakrile u podzemnim odajama Beograda, gde su ostali i 20 godina posle rata ne znajući da je on završen. Mirjana Joković je igrala Nataliju Dren, a njenog supruga Marka tumačio je Miki Manojlović. Deo ljubavnog trougla čini i Petar Popara Crni (Lazar Ristovski) koji je ludo zaljubljen u ženu svog najboljeg prijatelja.

Scene koje prikazuju odnos između Crnog, Natalije i Marka postale su antologijske, a film je osvojio nagradu „Zlatna palma“ na Festivalu u Kanu.

Iste godine Mirjana Joković je glumila u američkom filmu „Liability Crisis“. Igrala je Dunju, devojku poreklom iz Jugoslavije čiji je dečko opsednut nacističkim vođom Adolfom Hitlerom (Adolf Hitler). Njegova opsesija, potpomognuta činjenicom koliko je njegov jevrejski narod stradao u toku Drugog svetskog rata utiče na tok njihovih života. Njenog partera u ovom filmu igrao je glumac Džim Helsindžer (Jim Helsinger).

8. novembra 1996. godine prikazana je prva epizoda mini serije „Bila jednom jedna zemlja“ koja predstavlja televizijsku verziju filma „Podzemlje“. U njoj Mirjana ponovo glumi Nataliju, a tokom šest epizoda prikazane su mnoge scene koje nisu mogle da „stanu“ u film.

Uloga Sonje u filmu „Tri letnja dana“ koji je režirala Mirjana Vukomanović donela joj je brojne nagrade. Reč je o drami koja oslikava stanje u kome se našlo srpsko društvo nakon raspada Jugoslavije i rata koji je godinama „tutnjao“ njenim republikama. Verno je predstavljen „odnos snaga“ između nekadašnje radničke klase i savremenih bogataša.

Osim toga što je bio jugoslovenski kandidat za nagradu „Oskar“, film je osvojio Gran pri i nagradu kritike na Festivalu u Herceg Novom, nagradu za najbolji film na festivalima u Atini i Košebuzu, Gran pri za najbolji film na Festivalu u Banjaluci, te „Srebrnog viteza“ na Festivalu u Rusiji. Mirjana Joković je 1997. godine osvojila nagradu za najbolju žensku ulogu na Festivalu istočnoevropskog filma Kotbus u Nemačkoj, Nagradu „Carica Teodora“ na Festivalu glumačkih ostvarenja u Nišu i Nagradu za najbolju žensku ulogu na Festivalu u Mojkovcu.

Tokom 1998. godine u srpskim bioskopima su se pojavila dva veoma značajna i uspešna filma. Reč je o dramama „Stršljen“ u režiji Gorčina Stojanovića i „Bure Baruta“ Gorana Paskaljevića.

Mirjana Joković u prvom glumi mladu Beograđanku koja se zaljubljuje u stranca (Sergej Trifunović), te iako ga uopšte ne poznaje odlučuje da ga prati na putovanjima širom Evrope. Ipak, njihovu idealnu vezu poljuljaće njeno saznanje da se mladić bavi kriminalnim poslovima. Drama Gorčina Stojanovića koja je nastala po scenariju Srđana Koljevića i Zorana Popovića pojavila se pred sam početak sukoba između Srba i Albanaca na Kosovu i Metohiji.

U crnoj komediji Gorana Paskaljevića „Bure baruta“ tumačila je Anu, devojku koja u gradskom autobusu doživljava brojne neprijatnosti uzrokovane ponašanjem mladića koji u naletu besa odluči da otme autobus sa putnicima. Ipak, tu se ne završava njena nesreća, jer sa dečkom Đorđem (Toni Mihajlovski) upada u zamku „revolucionarnog trgovca“ Topuza (Voja Brajović). Film je bio srpski kandidat za Nagradu „Oskar“ u kategoriji „najbolji film van engleskog govornog područja“.

Manju ulogu Mirjana je ostvarila u američkoj komediji „Street Side“ iz 1998. godine, u kojoj su glavne ulogu igrale Rozario Dovson (Rosario Dawson) i Valerija Golino (Valeria Golino).

Od 1997. do 2001. radila je u Američkom repertoarskom pozorištu u Kembridžu (American Repertory Theater in Cambridge, Massachusetts). Igrala je Duli Grit u predstavi „Puni krug“ („Full Circle“), Hermionu u Šekspirovoj (William Shakespeare) „Zimskoj bajci“, Dezdemonu u „Otelu“, Olgu u predstavi „Majka Hrabrost i njena deca“ po tekstu Bertolda Brehta i drugima.

Ranih 2000-ih počela je da predaje glumu na Akademiji umetnosti u Valensiji (Theater Faculty – California Insitute of the Arts). Godine 2003. igrala je u predstavi „Romeo i Julija“ koju je režirala Emili Man (Emily Man) u Pozorištu „Mekarter“ („McCarter Theatre“).

U aprilu 2010. godine organizovala je prvu internet radionicu namenjenu za povezivanje američkih sa ruskim pozorištima, čiji je cilj razmena iskustava američkih i ruskih studenata glume.

U periodu od 2001. do 2005. godine glumila je u tri holivudska filma „A Better Way to Die“, „Maid in Manhattan“ i „Private Property“.

Na male ekrane u Srbiji se vratila serijom „Vratiće se rode“ u kojoj igra Sanju Gajić, devojku Aleksandrova Vrancova Eksera (Dragan Bjelogrlić). Serija je premijerno emitovana u periodu od 2007. do 2008. godine, a zbog velike popularnosti je 2009. godine snimljen i film „Rode u magli“ u kome Mirjana igra istu ulogu.

Tumačila je profesorku Rajli u romantičnoj komediji „At Middleton“ iz 2013. godine u kojoj su glavne uloge igrali Endi Garsija (Andy Garcia) i Vera Farmiga (Vera Farmiga). Tri godine kasnije je glumila u filmu Slavka Štimca „Ime: Dobrica, Prezime: Nepoznato“. Reč je o modernoj bajci za odrasle čija je glavna pouka da bi svet bio mnogo lepše mesto kada bi ljudi na trenutak zastali i počeli da uživaju u njemu.

Film je svetsku premijeru doživeo na Festivalu u Montrealu, a 13. septembra 2016. godine je premijerno prikazan na Devetom internacionalnom festivalu filmske režije „Lajf“ u Leskovcu.

Mirjana u Kanadi snima film „Easy Land“ koji bi u bioskopima trebao da se pojavi tokom 2019. godine.

Privatni život

Mirjana Joković je rođena 1967. godine u Užicu. Prvih osam godina života provela je u Zambiji, a nakon toga se vratila u Beograd, gde je još kao devojčica započela glumačku karijeru. Iako je od rane mladosti deo javnog života, o njenom privatnom životu se zna vrlo malo. Razlog za to nalazi se u činjenici da ona u intervjuima nikada nije želela da govori ni o čemu drugom osim o ulogama i glumi.

Zbog posla je vrlo rano počela da putuje, pa je jedno vreme živela u Argentini, Španiji i Nemačkoj, a početkom devedesetih godina preselila se u Sjedinjene Američke Države. Živela je u Njujorku gde je glumila na Brodveju, zatim u Bostonu i Los Anđelesu. Priznaje da u „prestonici filma“ nije želela da glumi, te da je u međuvremenu sa zadovoljstvom prihvatala uloge u Srbiji.

Poslednjih nekoliko godina posvetila se ulozi predavača, pa je na filmskom platnu viđamo malo ređe. Glumica je u braku sa Srđanom Milenkovićem.

Filmografija

Filmovi i serije

• 1979. Poslednja trka
• 1982. Tesna koža
• 1983. Poslednje sovuljage i prvi petli
• 1984. Kamiondžije opet voze
• 1984. Kamiondžije 2
• 1986. Priče sa kraja hodnika
• 1986. Sivi dom
• 1988. Zaboravljeni
• 1988. Put na jug
• 1989. Vreme čuda
• 1989. Songlines
• 1989. Eversmile, New Jersey
• 1990. Zaboravljeni
• 1990. Baal
• 1990. Granica
• 1991. Srpkinja
• 1991. Mala
• 1994. Vukovar, jedna priča
• 1995. Podzemlje
• 1995. Liability Crisis
• 1996. Bila jednom jedna zemlja
• 1997. Tri letnja dana
• 1998. Stršljen
• 1998. Bure baruta
• 1998. Side Streets
• 2000. A Better Way to Die
• 2002. Private Property
• 2002. Maid in Manhattan
• 2007-2008. Vratiće se rode
• 2009. Rode u magli
• 2013. Na Midltonu
• 2016. Ime: Dobrica, prezime: nepoznato

Nagrade i priznanja

• 1988. Nagrada „Zlatna arena“ za najbolju sporednu ulogu u filmu „Zaboravljeni“
• 1988. Nagrada „Carica Teodora“ za najbolju žensku ulogu u filmu „Zaboravljeni“
• 1989. Nagrada za najbolju glumicu na Festivalu u Rio de Žaneiru
• 1989. Proglašena glumicom godine na Festivalu u San Sebastijanu
• 1990. Naglada „Zlatna arena“ za najbolju glavnu žensku ulogu u filmu „Granica“
• 1990. Nagrada „Carica Teodora“ za najbolju žensku ulogu u filmu „Granica“
• 1997. Nagrada za najbolju žensku ulogu na Festivalu istočnoevropskog filma u Nemačkoj
• 1997. Nagrada „Carica Teodora“ za najbolju žensku ulogu u filmu „Tri letnja dana“
• 1997. Nagrada za najbolju žensku ulogu u filmu „Tri letnja dana“ na Festivalu u Mojkovcu