Dara Čalenić

Biografija

Dara Čalenić je jugoslovenska i srpska pozorišna, televizijska i filmska glumica, prepoznatljiva po ulozi Dare Pavlović u filmskom serijalu „Lude godine“. Rođena je 18. jula 1934. godine u Novom Sadu. Sa suprugom Vladimirom Vladom Petrićem, doktorom filmskih nauka, živela je u Beogradu. Preminula je 12. marta 2021. godine u srpskoj prestonici.

Glumom se aktivno bavila od 1957. do 1988. godine, a za to vreme snimila je 24 dugometražna filma, 26 televizijskih filmova i 12 serija, te ostvarila brojne uloge u pozorištu.

Jednu od poslednjih pozorišnih uloga odigrala je početkom 80-ih godina prošlog veka. Reč je o predstavi „Život Emili Dikson“ koja joj je donela brojna priznanja.

Pošto je Vlada dobio ponudu da predaje na američkom univerzitetu Harvard, par se početkom 1970. godine preselio u Ameriku.

Dara je i dalje povremeno snimala u Srbiji, ali više nije glumila u pozorištu. Sa srpske filmske scene potpuno se povukla krajem 80-ih godina.

Sve do 2015. godine živeli su u Bostonu i redovno dolazili u Beograd. Kada je doživela moždani udar bilo joj je zabranjeno da leti avionom, pa su se trajno nastanili u srpskoj prestonici.

Dara i njen suprug su utemeljivači Fondacije „Dara Čalenić“ koja od 2004. godine dodeljuje dve specijalne nagrade za najboljeg glumca i glumicu do 30 godina.

Detinjstvo i obrazovanje

Dara Čalenić je rođena 1934. godine u Novom Sadu, gde je odrastala sa dve starije sestre. Nakon završene osnovne škole upisala je Glumačku školu, a sa nepune 23 godine stupila na jugoslovensku filmsku scenu.

Karijera

Filmska publika imala je priliku prvi put da na velikom platnu gleda Daru Čalenić 1957. godine kada je igrala Žižu, služavku popadije Perse u filmu „Pop Ćira i Pop Spira“ koji je režirala Sofija Soja Jovanović.

Bio je to prvi jugoslovenski film u boji, a snimljen je po motivima istoimenog romana književnika Stevana Sremca.

Već sledeće godine snimila je čak tri filma. Tumačila je Smilju u ratnoj drami „Rafal u nebo“, Anku u komediji „Gospođa ministarka“, te Nadu u drami „Te noći“.

Sarađivala je sa Jovanom Živanovićem, Žoržom Skriginom i Vojislavom Vanjom Bjenjašem, a na velikom platnu se pojavljivala u društvu Berta Stolara, Pavla Vuisića, Velimira Bate Živojinovića, Mije Aleksića, Radeta Markovića i drugih.

Sa Ljubomirom Didićem, Jovanom Gecom, Predragom Lakovićem i drugima je 1959. godine snimila televizijsku komediju „Laža i Paralaža“ koju je režirao Vlada Petrić, po scenariju Josipa Kulundžića. Reč je o televizijskoj adaptaciji istoimene komedije Jovana Sterije Popovića.

Iste godine publici je premijerno prikazan ratni film Radoša Novakovića „Vetar je stao pred zoru“. Dara je tumačila Sidu Petrović, koja joj je na 6. Pulskom filmskom festivalu donela nagradu za najbolju žensku epizodnu ulogu.

Film je na istoj manifestaciji dobio diplomu Saveta za staranje o deci i omladini, u kategoriji „najbolji omladinski film“.

Naredne godine je odigrala manju ulogu u komediji „Diližansa snova“ koju je režirala Soja Jovanović, po njenom i scenariju Arsena Diklića.

Tumačila je epizodnu ulogu u popularnoj TV seriji „Servisna stanica“ koja je snimana i emitovana uživo. Bila je to ujedno serija koja je iznedrila velike glumce Miodraga Petrovića Čkalju i Miju Aleksića.

Godine 1961. dobila je prvu naslovnu ulogu i to u filmu „Mica i Mikica“ u kome je glumila sa Vlastimirom Đuzom Stojiljkovićem. Dramu su režirali Jovan Konjović i Vlada Petrić, a po scenariju Aleksandra Obrenovića i Stevana Sremca.

Sa Žarkom Mitrovićem i Olgom Ivanović glumila je u filmu „Kentervilski duh“ koji je režirao Sava Mrmak, a iste godine pojavila se u sporednoj ulozi u filmu „Mačak pod šljemom“ u kome je glavnu ulogu tumačio Pavle Vuisić.

Glumila je Julišku u avanturističkoj komediji „Put oko sveta“ koju je režirala Soja Jovanović, a koja je bazirana na istoimenom delu Branislava Nišića.

Uloga Jovanče Micića poverena je Miodragu Petroviću Čkalji, dok se u ostalimu ulogama pojavljuju Rade Marković, Vera Đukić, Mihajilo Bata Paskaljević i drugi.

Usledila je naslovna uloga u drami „Čuvaj mi Ameliju“ koju je režirao Jovan Konjović, po scenariju Žorža Fejda (Georges Feydeau).

Sledeće godine je sa Milutinom Butkovićem, Stevom Žigonom i Renatom Ulmanski snimila Konjovićevu dramu „Krešatlica“, a sa Ljubom Tadićem dramu „Mačka na pruzi“ koju je režirao Vlada Petrić.

Tokom 1967. godine glumila je u dva dugometražna filma, dve televizijske drame i TV seriji „Probisvet“.

Sa Batom Živojinovićem, Ljubišom Samardžićem i Radetom Markovićem glumila je u trileru „Nož“ Živorada Žike Mitrovića.

Iste godine u bioskopima se pojavila drama Živorada Pavlovića pod naslovom „Kad budem mrtav i beo“ u kojoj je Dara tumačila Micu, a glavna uloga poverena je tada mladom glumcu Draganu Nikoliću.

Film je odlično prihvaćen među kritikom i publikom, a Nikolić je dobio dve specijalne nagrade za najboljeg glumca.

Glavne uloge je tumačila u TV dramama „Ljubov Jarovaja“ i „Deseti rođaci“ koje su publici premijerno predstavljene 1967. godine.

Sa Ksenijom Jovanović i Vojislavom Vojom Mirićem glumila je u filmu „Apokalipsa“, a sa Slobodanom Aligrudićem i Svetlanom Bojković u drami „Ledeno ljeto“, po scenariju Antona Šoljana.

Iste, 1968. godine publici se predstavila ulogom u Konjevićevoj drami „Izgubljeno pismo“, te Petrićevoj „Švabici“, baziranoj na delu književnika Laze Lazarevića.

Sa Radetom Šerbedžijom je snimila dramu „Seansa“ koja je premijerno prikazana na programu Televizije Zagreb.

U TV komediji Nebojše Komadine pod naslovom „Bački slavuj“ glumila je sa Zoranom Benderićem i Batom Paskaljevićem.

Iste, 1969. godine Televizija Beograd je prikazala komediju „Služavka“ u kojoj je Dara tumačila glavnu ulogu.

Sa Rahelom Ferari, Ljubom Tadićem i Simom Janićijevićem igrala je u TV filmu „Preko mrtvih“, a sa Danicom Aćimac u drami „Nedozvani“.

Kraj šezdesetih obeležili su filmovi „Rađanje jednog naroda“ Nebojše Komadine i „Silom otac“, komedija Soje Jovanović bazirana na delu „Običan čovek“ Branislava Nušića.

U drami „Život je masovna pojava“ iz 1970. godine glumila je rame uz rame sa Borisom Dvornikom, Pavlom Vuisićem i Dragomirom Čumićem, dok je sa Nikolom Simićem i Mijom Aleksićem snimila dramu „Farsa o Patlenu“.

Usledile su uloge u filmovima „Jepe Brđanin“ i „Siroma` sam al` sam besan“, TV drami „Muzički automat“ i seriji „Ceo život za godinu dana“.

U dokumentarnoj TV komediji „Smeh sa scene: Jugoslovensko dramsko pozorište“ iz 1972. godine, osim nje su igrali Vojislav Voja Brajović, Đurđija Cvetić, Rada Đuričin, Milan Lane Gutović i drugi.

Sa Živkom Matić, Radmilom Savićević i drugima snimila je TV dramu „Vreme konja“, a s Olgom Ivanović, Ksenijom Jovanović, Rahelom Ferari i drugima humorističnu seriju „Ženski razgovori“ koja je emitovana na programu Televizije Beograd.

U popularnoj TV seriji „Majstori“ iz 1972. godine tumačila je Lepu Tucaković, a u hit komediji „Kamiondžije“ Živku.

Sledeće godine je glumila u drami Bore Draškovića „Peta kolona“, baziranoj na priči američkog pisca i novinara Ernesta Hemingveja (Ernest Miller Hemingway).

Sa Nikolom Simićem je 1975. godine snimila komediju „Cirkus buva“, a nakon toga se pojavila u zabavnoj emisiji „Čast mi je poznavati vas“.

U drami Gorana Paskaljevića „Čuvari plaže u zimskom periodu“ igrala je tetku glavnom glumcu Irfanu Mensuru.

Sledeće godine tumačila je Daru Pavlović, suprugu Živorada Žike Pavlovića u hit komediji „Lude godine“. Ovo je ujedno uloga koja je obeležila dobar deo njene karijere, a njena uzrečica „Ljubi ga majka“ ostala je u sećanju brojnih generacija.

Reč je o prvom filmu iz serijala „Lude godine“ koji je režirao Zoran Čalić, po njegovom i scenariju Jovana Markovića.

Sa Viktorom Starčićem, Merimom Isaković i Dragomirom Bojanićem Gidrom Dara je 1978. godine  snimila ljubavnu dramu pod naslovom „Ljubav i bijes“ čiji scenarista i producent je bio Bakir Tanović.

Kraj sedamdesetih obeležili su filmovi „Kakav dan“ i „Srećna porodica“, te TV drama Save Mrmka pod naslovom „Gospodin Dimković“.

Reprizirala je ulogu Dare Pavlović i u drugom nastavku „Ludih godina“ koji je publici predstavljen pod naslovom „Došlo doba da se ljubav proba“.

Tumačila je ljubavnicu Afrozinu u komediji Aleksandra Đorđevića „Avanture Borivoja Šurdilovića“, te istu ulogu u popularnoj seriji „Vruć vetar“ čiji scenario su napisali Siniša i Ljiljana Pavić.

U februaru 1981. godine u jugoslovenskim bioskopima prvi put se pojavio treći nastavak serijala „Lude godine“ pod naslovom „Ljubi, ljubi, al` glavu ne gubi“ u kome Dragomir Bojanić Gidra i Dara Čelenić tumače Žiku i Daru Pavlović.

Igrala je Popadiju Persu u televizijskoj seriji „Pop Ćira i Pop Spira“, te šefa češkog orkestra u filmu i seriji „Varljivo leto `68“.

Usledila je uloga pesnikinje Emili Dikson (Emily Elizabeth Dickinson) u drami „Lepotica iz Amhersta“, te Zorke Bogdanović u komediji Slobodana Šijana pod naslovom „Tajna manastirske rakije“.

Nakon ovog filma Dara se povukla sa jugoslovenske filmske scene, te je sa suprugom živela u Bostonu sve do 2015. godine.

Sa Vladom je osnovala Fondaciju „Dara Čalenić“ koja od 2004. godine redovno dodeljuje novčane nagrade za najbolje mlade glumce i glumice.

Privatni život

Rada Čalenić je rođena 1934. godine u Novom Sadu. U rodnom gradu je završila osnovnu školu i Glumačku školu. Dugo se bavila sportom, ritmikom i parternom gimnastikom.

Na jugoslovenskoj filmskoj sceni pojavila se 1957. godine godine. Veliku popularnost stekla je ulogom Dare Pavlović u komedijama iz serijala „Lude godine“.

Ipak, na vrhuncu karijere odlučila je da se sa suprugom preseli u Ameriku, pa je poslednji glumački angažman „odradila“ krajem 80-ih godina prošlog veka.

Svog supruga, glumca, reditelja i scenaristu Vladimira Vladu Petrića upoznala je upravo kroz posao. Zabavljali su se neko vreme i 1959. godine odlučili da se venčaju.

Dara je glumila u mnogim njegovim filmovima, a ista strast prema umetnosti veže ih i danas. Kada je Vlada dobio ponudu da predaje na prestižnom Univerzitetu Harvard preselio se u Boston, a dve godine kasnije pridružila mu se i Dara.

U Americi su se družili sa velikim holivudskim zvezdama, ali su u Jugoslaviju dolazili svake godine, kako bi prisustvovali „Sterijinom pozorju“ u Novom Sadu.

Ipak, 2015. godine, tokom jedne od njihovih poseta Srbiji, Dara je doživela moždani udar zbog koga je ostala delimično paralizovana. Pošto su joj lekari savetovali da ne putuje, rasprodali su imovinu i trajno se nastanili u srpskoj prestonici.

Domaći mediji su 12. marta 2021. godine objavili vest da je glumica preminula nakon duge i teške bolesti. Informaciju je potvrdio Kino-Teatar. Sahranjena je u Novom Sadu u krugu najuže porodice.

Dara i njen suprug su jugoslovensku kinematografiju zadužili odličnim ulogama i sjajnim filmovima, a koliko je velika njihova ljubav prema filmu svedoči i činjenica da su svoju imovinu zaveštali Jugoslovenskoj kinoteci i Sterijom pozorju.

Filmografija

Filmovi i serije

• 1957. Pop Ćira i pop Spira
• 1958. Rafal u nebo
• 1958. Gospođa ministarka
• 1958. Te noći
• 1959. Laža i Paralaža
• 1959. Vetar je stao pred zoru
• 1960. Diližansa snova
• 1959-1960. Servisna stanica
• 1961. Mica i Mikica
• 1962. Kentervilski duh
• 1962. Mačak pod šljemom
• 1963-1964. Na slovo, na slovo
• 1964. Put oko sveta
• 1965. Čuvaj mi Ameliju
• 1966. Kreštalica
• 1966. Mačka na pruzi
• 1967. Ljubov Jarovaja
• 1967. Nož
• 1967. Deseti rođaci
• 1967. Kad budem mrtav i beo
• 1967. Probisvet
• 1968. Apokalipsa
• 1968. Izgubljeno pismo
• 1968. Ledeno ljeto
• 1968. Seansa
• 1968. Švabica
• 1969. Bački slavuj
• 1969. Služavka
• 1969. Preko mrtvih
• 1969. Nedozvani
• 1969. Rađanje radnog naroda
• 1969. Silom otac
• 1970. Život je masovna pojava
• 1970. Farsa o Patlenu
• 1970. Jepe brđanin
• 1970. Siroma sam al’ sam besan
• 1971. Muzički automat
• 1971. Ceo život za godinu dana
• 1972. Glumac je, glumac
• 1972. Vreme konja
• 1972. Smeh sa scene: Jugoslovensko dramsko pozorište
• 1972. Ženski razgovori
• 1972. Majstori
• 1973. Kamiondžije
• 1973. Peta kolona
• 1975. Cirkus buva
• 1976. Čast mi je pozvati vas
• 1976. Čuvar plaže u zimskom periodu
• 1978. Ljubav i bijes
• 1978. Lude godine
• 1979. Srećna porodica
• 1979. Gospodin Dimković
• 1979. Kakav dan
• 1980. Došlo doba da se ljubav proba
• 1980. Avanture Borivoja Šurdilovića
• 1980. Vruć vetar
• 1981. Ljubi, ljubi, al’ glavu ne gubi
• 1981. Čeličenje Pavla Pletikose
• 1982. Pop Ćira i pop Spira
• 1984. Varljivo leto ’68
• 1984. Varljivo leto ’68 (TV serija)
• 1985. Lepotica iz Amhersta
• 1988. Tajna manastirske rakije

Nagrade

• 1959. nagrada za najbolju žensku epizodnu ulogu na Filmskom festivalu u Puli